زهره ضیاءتبار احمدی - Baghiat-allah Hospital, Tehran, iran.
زهره آرانی کاشانی - Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
بهروز محمودی بختیاری - Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
محمدرضا کیهانی - Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.

هدف: مقایسه توانایی شناسایی واج آغازین، به عنوان بخشی از مهارت آگاهی از واج در کلمه ها و ناکلمه ها (کلمه های بی معنا) و اثر بعضی متغیرها (شیوه تولید و واک­داری یا بی واکی واج هدف و موقعیت واج) بر این مهارت در کودکان پنج تا شش ساله فارسی زبان. روش: در این مطالعه که از نوع توصیفی- تحلیلی بود، ۱۰۰ کودک طبیعی(۵۰ دختر و ۵۰ پسر) پنج تا شش ساله فارسی زبان مهدکودک های شهر تهران مقایسه شدند. ابزار پ‍‍‍ژوهش ۲۴ کلمه و ۲۴ ناکلمه بود که تمامی آنها در موقعیت آغازین کلمه یا ناکلمه بودند. پایایی و روایی تکالیف با استفاده از روش­های شاخص روایی محتوایی، تکرارپذیری نسبی و خطای معیار اندازه گیری بررسی شد. برای مقایسه توانایی کودکان در شناسایی واج آغازین کلمه ها و ناکلمه ها و بررسی سایر متغیرها از روش آماری t گروه های وابسته استفاده شد و دخترها و پسرها با آزمون t در نمونه های مستقل مقایسه شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که تکالیف طراحی شده از پایایی و روایی خوبی برخوردار است. در هر دو گروه پسر و دختر توانایی شناسایی واج آغازین کلمه بیشتر از ناکلمه (۰/۰۵p<) و شناسایی واج های سایشی، بی واک و آغازکننده هجای اول آسان­تر بود (۰/۰۵p<). دو گروه دختر و پسر در هیچ کدام از تکالیف تفاوت معناداری نشان ندادند (p=۰/۸۷). نتیجه گیری: توانایی شناسایی واج در کودکان سنین پیش از دبستان متاثر از متغیرهای مختلفی است. شناسایی واج آغازین کلمه های معنادار راحت تر از ناکلمه ها بود. امتیاز دختران در تکالیف طراحی شده کمی بیشتر از پسران بود، ولی این تفاوت از نظر آماری معنادار نبود. تکالیف طراحی شده معیار مناسبی برای ارزیابی شناسایی واج آغازین در کودکان طبیعی است. 

Phonological Awareness, Children, Phoneme Identification, Persian Language, Word And Nonword, آگاهی واج شناختی, کودکان, شناسایی واج, زبان فارسی, کلمه و ناکلمه