نقش استفاده از طرحواره های جنبشی در حل مساله ی قیاسی

هدف: هدف این پژوهش، بررسی تاثیر نحوه پردازش مساله منبع بر تشکیل طرح­واره راه حل و انتقال آن به مساله آماج در یک موقعیت حل مساله قیاسی بود. روش: بر اساس یک طرح آزمایشی «پس آزمون چند گروهی»،۹۰ دانشجوی پسر مقطع کارشناسی دانشگاه زنجان در سه گروه آزمایشی کلامی، نقاشی و نمایش، ابتدا داستان ژنرال و دیکتاتور را مطالعه کرده و سپس به روش گروه خود آن را بازآفرینی کردند. در مرحله بعد، هر سه گروه در مورد حل مساله اشعه و تومور، که طرح­واره مورد نیاز برای حل آن در داستان اولیه نهفته بود، اقدام کردند. یافته­ ها: نتایج حاکی از آن است که قبل از اشاره به تشابه ساختاری داستان ژنرال و مساله اشعه، آزمودنی­هایی که داستان را به صورت نمایشی بازآفرینی کرده بودند، در حل مساله آماج موفق­تر از آزمودنی­هایی عمل کردند که داستان را صرفا به صورت کلامی یا تصویری بازنمایی کرده بودند، این در حالی است که از نظر کیفیت یادآوری داستان ژنرال بین سه گروه کلامی محض، نقاشی و نمایش تفاوتی دیده نشد یا حتا از نظر کمیت این تفاوت به ضرر گروه نمایش بود. نتیجه­ گیری: از آنجا که حل موفقیت­ آمیز مساله آماج، در این آزمایش، مستلزم به­کارگیری یک طرح­واره جنبشی بود و چون احتمال تشکیل چنین طرح واره ای هنگام انجام دادن رفتارهای حرکتی (نمایش) بیش از سایر حالات است، آزمودنی­های گروه نمایش در حل این مساله موفق­تر از سایر گروه­ها عمل کردند. در مجموع، نتایج حاکی از آن است که برای انتقال موفقیت­آمیز اصول از منبع به آماج، صرف غنی بودن طرح­واره­های تشکیل شده، هنگام ادراک منبع، کافی نیست، بلکه برای حل مساله آماج طرح­واره تشکیل شده باید با طرح­واره مورد نیاز هم­جنس باشد. 

Keywords:

Analogical Problem Solving , Perception , Kinesthetic Schema , Representation , حل مساله قیاسی , ادراک , طرح واره جنسی , بازنمایی