کبری حاجی علیزاده - Masters in Clinical Psychology, Hormozgan Universit of Medical Sciences, Bandar abbas, Iran.
عبدالمجید بحرینیان - Clinical Psychology, Associate Professor Shahid Beheshti University of Medical Science, Tehran, Iran.
قاسم نظیری - Clinical Psychology, Assistant Professor Azad University, Fars Science and Technology Branch, Shiraz, Iran.
مرتضی مدرس غروی - Clinical Psychology, Assistant Professor Mashhad University of Medical Science, Mashhad, Irna.

هدف: هدف این پژوهش، بررسی نقش متغیرهای شناختی، ابعاد فراشناختی و هیجانات در رفتار سوءمصرف مواد مراجعان مراکز درمان سوءمصرف مواد (در شهر بندرعباس ) و مقایسه آن باگروه عادی است . روش: پژوهش حاضر یک طرح مورد–شاهدی است که در آن ۱۰۰ نفر ازسوءمصرف کنندگان مو اد با ۱۰۰ فرد عادی که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب ، و از نظر برخی متغیرهای جمعیت شناختی تقریبا همتا شده بودند، مقایسه شدند . داده ها به کمک پرسشنامه های اطلاعات زمینه ای، مصاحبه بالینی، پرسشنامه نگرشهای ناکارآمد پرسشنامه جمع آوری و سپس با بهره گیری از ،(DASS) فراشناخت و پرسشنامه اضطراب، افسردگی، استر س و ضریب همبستگی پیرسون تحلیل شدند . یافته ها: یافته ها t شاخصهای آمار توصیفی، آزمون نشان دادند که دو بعد فراشناخت (باورهای مربوط به اطمینان شناختی و کنترل ناپذیر بودن افکار ) با مصرف مواد رابطه معنا دار دارند. همچنین، سوءمصرف کنندگان مواد، اضطراب، افسردگی و استرس بیشتری را تجربه کرده و از نظر شناختی نیز درصد بیشتری از آنها (در مقایسه با گروه شاهد) نگرشهای ناکارآمد را نشان دادند . همچنین، همبستگی معنادار بین ۴ بعد از ابعاد فراشناخت (اعتمادشناختی، خودآگاهی شناختی، باورهای مثبت و باورهای مربوط به کنترل ناپذیری افکار ) با پی آمدهای روان شناختی (استرس، اضطراب و افسردگی ) مشاهده شد . نتیجه گیری: از دیدگاه فراشناختی، سوءمصرف مواد یک روش موثر برای تعدیل سریع رویدادهای شناختی مانند احساسات، افکار یا خاطرات است . بنابر این، این احتمال وجود دارد که رابطه بین هیجان و سوءمصرف مواد به وسیله فراشناخت میانجی گری شود . این نتایج می تواند حاکی از نقش مهم نظریه فراشناخت در فهم و درمان سوءمصرف مواد باشد.

Metacognition, Emotions, Dysfunctional Attitude, Substance Abuse, فراشناخت, هیجانات, نگرش های نا کارآمد, سوء مصرف مواد