حجت الله فراهانی - گروه روانشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.
مختار ملک پور - گروه روانشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.
شعله امیری - گروه روانشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.
حسین مولوی - گروه روانشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.
مهرداد کلانتری - گروه روانشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

هدف: هدف این پژوهش ساخت و رواسازی آزمون تشخیصی حساب نارسایی پایه سوم دبستان شهر اصفهان بود. روش: در این پژوهش پیمایشی، کتاب ریاضی پایه سوم دبستان تحلیل محتوا شد. ضریب کریپندورف مبنی بر توافق تحلیل محتوا ۰/۹۱ به دست آمد. پس از آن بر اساس مقوله های استخراج شده و اهداف رفتاری هر مقوله و با توجه به نظریه شناختی بلوم و حجم هر مقوله در کتاب ریاضی پایه سوم تعداد زیادی سوال طرح و به طور مقدماتی اجرا گردید. سپس فرم نهایی روی یک نمونه ۳۰۰ نفری از دانش آموزان پایه سوم دبستان (۱۵۵ پسر و ۱۴۵ دختر) که در سال تحصیلی ۸۶-۱۳۸۵ به روش نمونه برداری خوشه ای چندمرحله ای از نواحی پنج گانه آموزشی شهر اصفهان انتخاب شده بودند، اجرا و پارامترهای سوال آزمون بر اساس نظریه کلاسیک آزمون (CTT) و نظریه سوال – پاسخ (IRT) محاسبه گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که این آزمون دارای روایی مطلوب و نیز پایایی مناسب (۰/۹۳=a، ضریب بازآزمایی = ۰/۸۷) است و حساسیت و ویژگی (دقت) آن به ترتیب ۰/۹۸ و ۰/۹۶ به دست آمد. پارامتر تشخیصی a(g) و دشواری b(g) بر اساس نظریه سوال – پاسخ نیز نشان داد که همه سوال ها دارای توان تشخیص مناسب (بالای ۰/۵) و دشواری مطلوب اند و با مدل دو پارامتری برازش کامل دارند (p>۰/۰۵). منحنی تابع آگاهی آزمون نیز نشان داد که مناسب ترین کاربرد آن در سطوح توانایی ریاضی ۰/۶-=R تا ۰/۶+=R است. نتیجه گیری: این آزمون دارای ویژگی های روان سنجی مناسب برای تشخیص کودکان حساب نارسای پایه سوم می باشد.  

Diagnostic Test, Dyscalculia, Classical Test Theory (CTT), Item Response Theory (IRT), آزمون تشخیصی, حساب نارسایی, نظریه کلاسیک آزمون (CTT), نظریه سوال – پاسخ (IRT)