رضا منصوری - عضو هیئت علمی گروه جغرافیای طبیعی/ ژئومورفولوژی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
زهرا سربازی - دانش آموخته دکتری رشته ژئومورفولوژی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر نوسانات سریع سطح تراز آب دریای کاسپین بر کرانه های جنوب خاوری آن و با استفاده از داده های مکان محور، کتابخانه ای و بازدیدهای میدانی انجام شده است. یافته های پژوهش نشان می دهند کرانه های منطقه مورد مطالعه به شدت نسبت به نوسانات سریع تر از دریا حساس و آسیب پذیر هستند. به طوری که نوسانات تراز دریا طی فازهای پیشروی و پسروی، منطقه را با چالش های جدی از جمله به زیرآب رفتن مراکز انسانی، زیرساخت ها و تاسیسات و نیز خشکی زایی و کاهش کارایی زیرساخت های دریامحور روبرو می سازد. به عنوان مثال برپایه یافته ها، طی سال های ۱۳۷۵-۱۳۵۷ تراز دریا حدود ۲/۵ متر افزایش یافت و بسیاری از زیرساخت ها از جمله تعدادی از روستاها و از جمله روستای چاپقلی به زیرآب رفتند. اما طی پسروی اخیر تراز دریا که از ۱۳۷۵ تاکنون تداوم یافته، خشکی زایی، رسوب گذاری و کاهش ژرفا و ابعاد کانال های ارتباطی منطقه از اثرات آن است. شتاب نرخ کاهش تراز دریا نسبت به سال گذشته سه برابر شده و در حدود ۱۲ سانتیمتر بوده است.

دریای کاسپین، نوسانات تراز دریا، پیشروی، پسروی، خشکی زایی