محمدحسین خشامن - دانش آموخته رشته جغرافیای طبیعی گرایش اقلیم شناسی ،دانشکده علوم انسانی ،دانشگاه محقق اردبیلی ،اردبیل ، ایران
بهروز سبحانی - دانشیار گروه جغرافیای طبیعی گرایش اقلیم شناسی ، دانشکده علوم انسانی ، دانشگاه محقق اردبیلی ، اردبیل ، ایران

شناخت عناصر و پارامتر های اقلیمی و تاثیرات آن بر روی گیاهان زراعتی یکی از مهم ترین عوامل موثر در افزایش عملکرد وبه تبع آن بالا بردن تولید می باشد و این موضوع به ویژه در شرایط کشاورزی دیمی و آبی از اهمیت بیشتری برخوردار است.بنابراین؛ با شناسایی آب و هوا و اقلیم، درجه تاثیر هر یک از این عناصر آب و هوایی در یک منطقه ای ما را در جهت تصمیمگیری دقیق و میزان تولید و عملکرد محصولات و کمی نمودن روابط بین آن ها می توان نسبت به پیش بینی تغییرات عملکردمحصولات کشاورزی اقدام نمود و بهترین کشت را برای یک محصول زراعی یاری نمود. برای تعیین همبستگی بین عناصراقلیمی ایستگاه های مذکور و عملکرد گندم آبی و دیمی در طول دوره ی آماری، در محیط نرم افزار (SPSS) با استفاده از مدلهمبستگی پیرسون و مدل رگرسیونی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و میزان همبستگی بین پارامتر های مذکور و عملکردگندم دیم در ایستگاه های منتخب استان اردبیل ارائه می شود. بدین معنی که بین عنصر های میانگین دما، حداقل دما، حداکثردما، بارش، میانگین رطوبت، میانگین ابرناکی، میانگین ساعات آفتابی با تولید گندم از همبستگی مثبت و در حد بالایی برخورداراست که افزایش و یا کاهش در این پارامتر ها باعث تغیر پذیری و نوسان در سطح راندمان گندم می شود. بنابراین؛ براساسنتایج به دست آمده از تحلیل واریانس رگرسیون بین عنصر های میانگین دما، حداقل دما، حداکثر دما، بارندگی، میانگینرطوبت، میانگین ابرناکی، میانگین ساعات آفتابی، با راندمان محصول گندم دیم رابطه ی معنی داری بر قرار است و دارای ضریبهمبستگی مثبت می باشد که با استفاده از مدل پس رونده عنصر های بارش و حداکثر دما بیشترین اثر بر تغییر پذیری راندمانگندم دیم در ایستگاه های منتخب استان اردبیل دارد. با توجه به نتایج حاصل از جدول ضرایب و تحلیل واریانس رگرسیونبارندگی رابطه معنی داری با تغییر پذیری راندمان محصول گندم دارد.

فراسنج های اقلیمی، عملکرد گندم، گندم دیمی و آبی، استان اردبیل