کوهزاد رئیس پور - استادیار گروه اقلیم شناسی، دانشگاه زنجان
رباب رزمی - دانشجوی دکترای اقلیم شناسی دانشگاه زنجان
رویا پورکریم برابادی - دانشجوی دکترای اقلیم شناسی دانشگاه زنجان

سامانه اقلیم مجموعه ای چند بعدی، در هم تنیده و پویاست. تغییر در یکی از اجزاء اقلیم میتواند منجر به تغییرات گسترده در کل ساختار اقلیم شود. از جمله مشخصه های اقلیمی، بارش-های سنگین در کوتاه مدت است. بارش های سنگین به عنوان رویدادی فرین از اهمیت قابلتوجهی برخوردار است. تحلیل شرایط همدیدی و دینامیکی الگوهای گردش جوی، در شناساییعوامل موثر بر وقوع بارش های سنگین، بسیارحائز اهمیت است. جهت مطالعه تغییرات زمانی– مکانی بارش های شدید بیشتر از روش محیطی به گردشی استفاده می شود. لذا جهت انجاممطالعه حاضر از دو پایگاه داده استفاده گردید. یکی پایگاه داده های محیطی که داده های بارشروزانه ایستگاه های سینوپتیک و کلیماتولوژی واقع در منطقه ارسباران با طول دوره آماریبیست سال (۱۹۹۰-۲۰۰۹) است. دیگری، داده های جوی، شامل داده های سطوح ارتفاع ۵۰۰ و ۷۰۰ ژئوپتانسیل دکامتر و داده های سطح دریا sIp بیش از ۱۰ میلی متر می باشد. در این پژوهش ابتدا روزهای همراه با بارش سنگین طی فقط سه ماه تابستان، بر اساس شاخصبارش بیش از ۱۰ میلی متر، شناسایی شدند. از بین ۶۲۰ روز(سه ماه تابستان در طی بیست سالدوره اماری) ۱۲ روز به عنوان روزهای توام با بارش سنگین تابستانه انتخاب گردیده و نقشههای بارش روزانه منطقه طی این ۱۲ روز با استفاده از تکنیک میان یابی کریجینگ، با تعدادسطرها و ستون های ۶۷*۱۰۰ تولید و تحلیل شد. نتایج تحلیل همدید روزهای فرین نیز نشان داد که نیمی از روزهای توام با بارش های فرین تحت شرایط الگوی بندالی و شبه بندالی در تراز میانی جو، بارش های سنگین را تجربه کرده اند و در سایر روزها، یا شرایط کلان مقیاس جوییا شرایط محلی باعث دریافت بارش شده اند. اما در کل نتیجه گیری که می توان کرد این استکه سامانه های بندالی بیشترین اثر را در دریافت بارش سنگین در منطقه ارسباران داشته اند.

ارسباران، بارش های سنگین، تحلیل همدید