غلامحسن جعفری - دانشیار ژئومورفولوژی دانشگاه زنجان

رودخانه ها تاریخ نگار سطح زمین اند و به عنوان اصلی ترین منبع تامین کننده آب برای انسان و سایر موجودات بشمار می آیند.مطالعه رفتار هیدرولوژیکی رودها دراثنای ده هزار سال اخیر از طریق رسوباتی که طی این دوره در بخش هایی از بستر آنهابرجای گذاشته شده امکان پذیر است. هدف این پژوهش بررسی شرایط اقلیمی و رطوبتی منطقه موردمطالعه با استفاده ازگرانومتری لایه های رسوبی در مقطع موردنظر است. علاوه بر آن با بررسی اندازه قلوه سنگ های بستر رودخانه دوره های بازگشتیا سیکل حداکثر سیلاب در این رودخانه بررسی گردید. مراحل پالئوسیلاب به این شرح می باشد: تشخیص سایت های مناسباز طریق بررسی تصاویر ماهواره ای و عکس های هوایی و نقشه های توپوگرافی، مطالعات میدانی و تحقیق برای تشخیص و انتخابسایت های رسوب های آب راکدی، تشریح و توصیف کامل چینه شناسی با تاکید روی تعداد وقایع سیلابی در یک توالی رسوبیمعین، جمع آوری نمونه از رسوب های سیلابی و مواد ارگانیک آنها برای تحلیل های رسوب شناسی، در کشف تحلیل و بازسازیپالئوسیلاب ها از شواهد بسیار متنوع بیولوژیکی و فیزیکی استفاده می شود. شامل داغاب سیلاب، نهشته های آب راکد، لندفرم هایکاوشی (خاک های فرسایش، پرتگاه های سیلابی، مناظر سایشی کانال های عمیق) که در امتداد بستر رودخانه ها با نیمرخ سطحپالئوسیلاب ها مرتبط بوده و در بازسازی وقایع سیلابی مورداستفاده قرار می گیرند. در این پژوهش ۱۴ لایه رسوبی از رودخانهسارمساقلو (شمال غرب رودخانه قزل اوزن) نمونه برداری شد. بعد از گرانولومتری و بررسی رسوبات نشان داد که لایه ها ۱، ۲، ۳،۵، ۶، ۸، ۹ مربوط به رسوبات نامنظم رودخانه ای و لایه های ۱۲ و ۱۳ رسوبات منظم رودخانه ای، لایه ۱۰ رسوبات ریز دریاچه ایو لایه های ۷، ۱۱ و ۱۴ رسوبات طغیانی را نشان می دهد.

رودخانه، سیلاب، حوضه آبریز، گرانولومتری، زنجان