نصرالله قاسمی دهکردی
کهزاد سرطاوی
الهام یادگاری

سابقه و هدف: امروزه به رغم فراوانی داروهای شیمیایی، استفاده از گیاهان دارویی در حال افزایش است ؛ در حالی که مصرف طولانی و در برخی موارد مصرف مقطعی این داروهای شیمیایی می تواند، عوارض جانبی بر جا گذارد که بعضا از خود بیماری نیز خطرناک تر هستند. شاید به همین دلیل گرایش عمومی به استفاده از داروهای گیاهی و به طور کلی فرآورده های آن ها روبه افزایش است. امروزه طب سنتی و اتنوبوتانی دو مقوله مورد توجه در بسیاری از کشورها می باشند. طب سنتی مربوط به مطالعات و تجربیات گذشته و اتنوبوتانی مربوط به شناخت علوم گیاهی بومی یک منطقه است. در این مطالعات، هدف این است که روش های تهیه ی فرآورده هایی که توسط مردم استفاده می شوند، بهبود پیدا کند؛ لکن لازمه ی این کار آن است که اطلاعاتی در مورد ترکیبات فعال این گیاهان، نقش این ترکیبات درآثار بیولوژیک گیاه و آثار سمی گیاه یا ترکیبات فعال آن موجود باشد. مواد و روش ها: در این تحقیق فلور گیاهی برخی از مناطق شهر جم و ریز طی سال های ۹۰ و ۹۱ جمع آوری و مورد شناسایی سیستماتیک قرار گرفت. همچنین مصارف سنتی و محلی گیاهان جمع آوری شده از طریق مصاحبه ی حضوری با افراد بومی مورد پرسش قرار گرفت. یافته ها: تعداد ۷۶ گونه گیاهی جمع آوری شد که متعلق به ۳۳ خانواده شناسایی شد. بالاترین شاخص اهمیت فرهنگی (CI) به ترتیب مربوط به گیاهان آویشن شیرازی (Zataria multiflora)، ترشک ( Rumex vesicarius)، گلدر یا شکر شفا (Otostegia persica) و نوعی گون درختچه ای ( Astragalus fasciculifolius) بود. بالاترین فراوانی ثبت نسبی مربوط به گیاهان آویشن شیرازی ( Zataria multiflora)، گلدر یا شکر شفا ( Otostegia persica)، ترشک بادکنکی ( Rumex vesicarius)، استبرق (Calatropis procera) و ریش بز یا افدرا ( Ephedra pachyclada) بود. شایع ترین کاربردهای سنتی این گیاهان نیز به ترتیب مربوط به ناراحتی های گوارشی، ناراحتی های پوستی، تنفسی، عفونت ها، دهان و دندان و کلیه و مجاری ادراری بودند. نتیجه گیری: این تحقیق نشان داد که اغلب گیاهان منطقه، دارای اثر دارویی بوده و برای مطالعات آینده ارزشمند هستند. 

Collection, Traditional applications, Jam&Riz, Medicinal plants, جمع آوری, مصارف سنتی, جم و ریز, گیاهان دارویی