حمید شمسی باغبانان
افسانه شریفیان
سید حمید کمالی
روشنک ثاقبی
زهرا قربانی فر
محمد باقر مینایی

در طب سنتی ایران، فصد جزء اعمال یداوی می باشد و تجویز به جای آن اثر درمانی بارز و استفاده نابجای آن آسیب جدی به بیمار می زند. بنابراین اشراف به کاربرد صحیح آن در درمان بیمار ی های کبد به یکی از اعضای رئیسه، حایز اهمیت می باشد. در این مطالعه با استناد به کتاب های اساسی طب بخصوص قانون، ذخیره خوارزمشاهی، کامل الصناعه و اکسیر اعظم تمامی بیماری های کبد مطالعه شدند و با آوردن شاهد از کتاب ها، برای هر بیماری لزوم فصد و ورید مربوطه یا ممنوعیت فصد در آن بیماری بررسی شد. نتایج در دو جدول کاربردی بیان گردید و مشخص شد بیماری های کبد را برمبنای تجویز فصد، به هفت گروه می توان تقسیم کرد. فصد تنها در سوءمزاج دموی و اورام دموی جزو اولین اقدامات درمانی است و در سایر موارد جزئی از برنامه درمان می باشد. مهم ترین ممنوعیت فصد ابتلای کبد به بیماری های بلغمی است و انجام فصد در این بیمارن آسیب جدی به آن ها خواهد زد. در برخی از بیماری ها خون خارج شده توسط فصد جنبه تشخیصی دارد. نکته دیگر آنکه چون فصد یک رگ همزمان روی چند عضو اثر می گذارد بنابراین توصیه می گردد درصورتی که به هر علتی برای بیماری، فصد تجویز شود وضعیت کبد مد نظر باشد تا به آن آسیبی نرسد.

Phlebotomy, Liver, traditional medicine, blood humor, phlegm humor, فصد, کبد, طب سنتی, ورید, خلط, دم, بلغم