مکان یابی، تعیین فرم و سازمان فضایی شهر کلار در سده های نخستین اسلامی بر اساس شواهد باستان شناختی
عنوان مقاله: مکان یابی، تعیین فرم و سازمان فضایی شهر کلار در سده های نخستین اسلامی بر اساس شواهد باستان شناختی
شناسه ملی مقاله: JR_JARCS-5-1_005
منتشر شده در در سال 1392
شناسه ملی مقاله: JR_JARCS-5-1_005
منتشر شده در در سال 1392
مشخصات نویسندگان مقاله:
حسن کریمیان - دانشیار گروه باستان شناسی دانشگاه تهران
سارا سقایی - دانشجوی دکترای رشته باستان شناسی دانشگاه تهران
خلاصه مقاله:
حسن کریمیان - دانشیار گروه باستان شناسی دانشگاه تهران
سارا سقایی - دانشجوی دکترای رشته باستان شناسی دانشگاه تهران
منابع تاریخی سدههای نخستین اسلامی از «کلار» به عنوان شهری آباد و پایگاه اسپهبدان غرب طبرستان در منطقه کوهستانی و هممرز دیلم، مطابق با کلاردشت در مازندران کنونی یاد کردهاند. این شهر در اواسط سده سوم به عنوان مرکز سیاسی قیام مردم طبرستان به رهبری حسن بن زید علوی علیه طاهریان جلوهگر میشود. با وجود اهمیت کلار در سدههای اولیه اسلامی، باستانشناسانی که بقایای تپه باستانی کلار در کلاردشت را مورد مطالعه قرار دادهاند، شواهد محکمی از استمرار حیات شهر اسلامی کلار در سطوح فوقانی تپه مذکور ارائه نکردهاند. اگرچه نشانههایی از استمرار استقرار در عرصه و حریم این تپه باستانی در سدههای اولیه اسلامی بهدست آمد، قطر لایه اسلامی به اندازهای نازک ثبت شده (۵۰ سانتیمتر) که به هیچوجه نمیتواند موید استقرار شهر قدرتمند اسلامی کلار در این مکان باشد. فرض بر آن است که فرمانروایان اسلامی کلار، نقطهای را با فاصلهای نه چندان دور از کلار ساسانی، با قابلیتهای خاص دفاعی و معیشتی انتخاب نموده باشند. در این مقاله برای مکانیابی و معرفی بقایای شهر اسلامی کلار، منابع مکتوب سدههای نخست و میانی اسلام و نیز نتایج بررسی سیستماتیک نگارندگان مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج روشن ساخت که محوطهای با وسعتی بالغ بر ۲۵ هکتار و به نام محلی «شهردله(۱)»(Shahr-e Dele) در فاصله ۵/۱ کیلومتری محور شمالی تپه کلار و در مجاورت حریم شمالی رودخانه سردآبرود، همان شهر اسلامی کلار است. بدینترتیب فرمانروایان اسلامی کلاردشت، شهر جدیدی را (جدای از شهر ساسانی) در منطقه احداث و مرکز حکمرانی خود ساختهاند.
کلمات کلیدی: شهرهای ساسانی, شهرهای اسلامی, شهر کلار, اسپهبدان طبرستان, علویان طبرستان
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1349217/