محمد تقی حیدری - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
یعقوب حقی - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
ثریا نصیری - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
سعید محرمی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان،

مساله ی سکونتگاههای غیررسمی را می توان پس از تغییرات اقلیمی، بزرگترین چالش پیشروی کره زمین دانست. این نوع سکونتگاه ها با ابعاد مختلف خود، نمایشی فضایی-کالبدی از اجتماع پذیری غیراجتماعی افراد و گروه هاست. بازنمود کالبدی این پدیده های شهری در برچسب های متنوع همواره در فرایندی غیررسمی زاده شده و همواره به مثابه یک چالش پدیده ای ضد شهری نگریسته شده است؛ در حالی ابعاد این مساله گسترش روزافزون یافته است که یکی از ویژگی های آن کارآ نبودن گفتمان گروههای دخیل در سامان دادن به این پدیده است که خود بر دامنه آن افزوده است.این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی، نقش عوامل و پیشران های تاثیر گذار بر ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی شهر زنجان می پردازد. گردآوری داده ها با مطالعات کتابخانه ای و میدانی انجام شده و تحلیل داده ها نیز با روش دلفی، آزمون تک نمونه ای T و تحلیل مسیر در قالب DPSIR با کمک نرم افزار SPSS انجام شده است.طبق آزمون تک نمونه ای T مولفه «تاثیر» با ضریب ۲.۷۴ بیشترین امتیاز را دریافت کرده است. در مقابل نیز مولفه نیروی محرکه با ضریب ۴.۸۷ کمترین امتیاز را دریافت کرده است. همچنین براساس تحلیل مسیر، شاخص «فشار» با ضریب اثر کل ۰.۶۲۳ بیشترین تاثیر و رابطه علی را با ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی دارد. در این رابطه برای ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی حل مشکل سند مالکیت و ارتقاء کیفیت زندگی ضروری است.

بافت ناکارآمد, زیست پذیری, مدل DPSIR, شهر زنجان