هادی فدایی - استادیار گروه جغرافیا دانشگاه علوم انتظامی امین
مهدی مدیری - استاد دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران

یکی از اهداف مدل رقومی ارتفاع تولید نقشه های توپوگرافی است که نشان دهنده عوارض طبیعی اعم از رودخانه ­ها، دریاچه ­ها، کوه ­ها و عوارض مصنوعی مانند شهرها، جاده ­ها و پل­ ها بوده و در مطالعات زیرساختی و استراتژیک از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده از تصاویر ماهواره ای یکی از راه ­های استخراج مدل های رقومی ارتفاع می باشد. هدف از این مطالعه بررسی نحوه استخراج مدل رقومی ارتفاعی تولید شده از تصاویر سنجنده پریسم همراه با فایل کمکی چندجمله ­ای منطقی موسوم به RPC می ­باشد. به منظور نیل به اهداف مطالعاتی از تصاویر ماهواره ای با بهره گیری از روش اکتشافی با تکنیک سنجش از دور استفاده شده است. تصاویر استریو ماهواره استر اخذ شده در تاریخ ۲۰۱۰/۰۵/۲۱ میلادی مورد استفاده قرار گرفته است، همچنین برای ارزیابی مدل رقومی ارتفاع از تصاویر استریو سنجنده پریسم که در تاریخ ۲۰۰۹/۰۸/۰۷ میلادی اخذ گردیده، استفاده شده است. نتایج نشان داد که RMSE  به عنوان شاخص خطا برای مدل رقومی ارتفاع استخراج شده از PRISM، ASTER به ترتیب ۳/۶۶ و ۶/۸ متر می ­باشد. نتایج به دست آمده از انحراف معیار پیکسل­ های تصاویر استریو سنجنده پریسم در جهت طولی۱/۹ متر و در جهت عرضی ۲/۳ متر و فاصله پیکسل­ های مدل رقومی ارتفاعی ۳ متر می باشد. که دقت مدل رقومی ASTER کمتر از اندازه پیکسل­ ها یعنی کمتر از ۱۵ متر می باشد، یعنی در جهت طولی ۶ متر و در جهت عرضی ۷ متر در پیکسل است که در مجموع ۱۳ متر می ­باشد. نتایج خطای انحراف معیار منطبق بر نتایج RMSE بود که تایید کننده مدل رقومی ارتفاعی PRISM است. بنابراین دقت مدل رقومی استخراج شده از تصاویر سنجنده PRISM بالاتر از ASTER می ­باشد. پیشنهاد می­ شود در کل مرزهای کشور از مدل رقومی ارتفاعی با دقت بالا که با استفاده از مدل رقومی ارتفاعی تولید شده از تصاویر استریو سنجنده پریسم از ماهواره آلوس که همراه با فایل های ضرایب منطقی چندجمله ­ای (RPC) برای تصحیح هندسی تصاویر می باشد، استفاده شود.

نقشه توپوگرافی, مدل رقومی ارتفاع, ضراب چندجمله ای (RPC), تصاویر استریو استر و پریسم