زهرا چراغی - دانشجوی کارشناسی ارشد باستانشناسی دانشگاه محقق اردبیلی
رضا رضالو - دانشیار گروه باستان شناسی دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی
علی کریمی کیا - دانشجوی دکتری باستانشناسی دانشگاه محقق اردبیلی

جستجو و کنکاوش در آئینهای کهن باستانی در هر قوم و ملتی، منجر به تبیین ویژگیهای زیستی، قوم باستان شناختی و فرهنگی آن مردمان شده و نمادشناسی اشیاء به جای مانده به تحقق این امر کمک شایانی کرده است. اشیاء مفرغی لرستان از جهت نمادشناسی به چهار دسته تقسیم میشوند: نقوش حیوانی، نقوش گیاهی، نقوش هندسی و نقوش انسانی. هنرمند در فضایی نمادین از دو روش انتزاعی و واقع گرایی برای ساخت اشیاء استفاده کرده است. تصویر بزکوهی در هنر ایران، از گذشته نقش خیلی مهمی داشته و نگاره های آن از ادوار پیش از تاریخ در سنگهای حجاری شده، نقوش غارها، ظروف سفالی و فلزی و یا به صورت بالدار در هنر مفرغ کاری لرستان دیده شده است. یکی از نقشمایه های تزئینی که برروی زیورآلات مفرغی ایران به فراوانی دیده شده نقش بزکوهی میباشد. این نقش بر روی زیورآلات لرستان، مارلیک، حسنلو و به تصویر در آمده است. بزکوهی نماد سرسبزی، زایش، رویش، رهبری و آبادانی است. نقش بزکوهی از دیرباز در نقوش مفرغی لرستان به تصویر کشیده شده و همچنین این تصویر در دستبافته های امروزی نیز دیده میشود. با مطالعه اشیاء مفرغی و صنایع دستی امروزی شاهد تداوم نقوش مفرغها بر روی صنایع دستی امروزی در لرستان هستیم و این نقوش به صورت سینه به سینه و نسل به نسل تا به امروز تداوم داشته است. نقوش مورد نظر به صورت هنرمندانه و با مهارت بیشتر ترسیم گردیده و هرکدام از نقوش به کار رفته دارای بار معنایی و مفهومی خاصی بوده که شناخت و مطالعه این اشیاء اعتقادات و باورهای مردمان آن دوره را آشکار میسازد.

بزکوهی، اشیاء مفرغی، لرستان، نمادشناسی، صنایع دستی امروزی.