مهدیس فرامرزی - دانشجوی کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه مازندران
حسن هاشمی زرج آباد - دانشیار باستان شناسی دانشگاه مازندران

تنها اهمیت دوره صفویه به عنوان یکی از ادوار مهم تاریخ ایران، صرفا به دلیل تشکیل اولین دولت ملی ایران پس از اسلام نیست، بلکه از آن مهم تر به دلیل ساخت بناهای شکوهمند و اعتالی هنر ایرانی-اسلامی و سایر علوم است. بسیاری از بناهای ساخته شده از این دوره بنا به دلایل گوناگون همچون عوامل طبیعی و انسانی تخریب شده و از بین رفته اند یا با تغییر کاربری یا مرمت و بازسازی در دوره های بعد، دستخوش تغییر شده اند. یکی دیگر از برجسته ترین هنرهای دوره صفوی، هنر نگارگری است. بسیاری از نسخ مانند شاهنامه ها یا داستان های عاشقانه و تاریخی بازنویسی شدند که بسیاری دارای تصاویر و نگاره هایی زیبا هستند. بسیاری از این تصاویر بازتاب دهنده زندگی روزانه مردم عادی، شاه و درباریان هستند و بعضا از معماری و نقوش محیط زمان خود بهره برده اند. با بررسی بناها و عناصر تزیینی بازتاب یافته در نگاره ها میتوان کمبودهای اطلاعاتی درباره معماری، کاشیکاری و تزیینات وابسته به آن از عصر صفوی خصوصا بناهای از بین رفته را جبران نمود. نگارندگان در پژوهش حاضر از روش پژوهش توصیفی-تطبیقی با استفاده از شیوه مطالعه اسنادی-کتابخانه ای و بررسی برخی از مینیاتورهای عصر صفوی، سعی در پاسخ به سواالت مطرح شده در پژوهش حاضر دارند. نتیجه پژوهش بیانگر آن است که، همانندی بسیاری میان رنگ بندی و طرح های کاشیکاری بناهای دوره صفویه با نگاره های نقش شده از کاخ ها و بناها در آثار نگارگران صفویه وجود دارد.

کاشیکاری صفوی، نگارگری صفوی، هنر و معماری صفوی، مکاتب نگارگری