معصومه سعیدی - کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
غلامحسن خدایی - رئیس کارگروه تخصصی تحول نظام سلامت در استان خراسان رضوی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
اکبر درخشان - مرکز تحقیقات چشم پزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران

پیش زمینه: فرسودگی شغلی سندرمی مشتمل بر خستگی هیجانی، مسخ شخصیت و کاهش کفایت شخصی می باشد. این پژوهش به منظور  سنجش میزان فرسودگی شغلی در پرسنل مراکز بهداشتی درمانی مشهد پس از استقرار نظام پزشک خانواده، و تعیین ارتباط آن با حمایت اجتماعی و عزت نفس آنان انجام شده است. روش ها: در این مطالعه توصیفی تحلیلی که به روش مقطعی انجام شد، پرسنل شاغل در ۳۰ مرکز بهداشتی درمانی مشهد که به روش طبقه ای و تصادفی ساده انتخاب شده بودند، ابزار پژوهش را که شامل فرم اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه های  استاندارد عزت نفس آیزنگ، حمایت اجتماعی کاسیدی و فرسودگی شغلی مازلاک بود، تکمیل نمودند.  یافته ها :  ۲۸۵ نفر از پرسنل شاغل در مراکز بهداشتی درمانی مشهد ابزار پژوهش را تکمیل نمودند. ۷۳% پاسخ دهندگان خانم بودند. میانگین امتیاز فرسودگی شغلی در بعد کفایت شخصی ۱۰.۴ ± ۳۳.۸، در بعد خستگی هیجانی ۱۰.۸ ± ۱۷.۹ و در بعد مسخ شخصیت ۴.۸ ± ۴.۷ بود. در اکثر موارد، احساس خستگی هیجانی پایین (۵۰.۲%)، احساس مسخ شخصیت پایین (۹۷.۲%) و احساس کفایت شخصی بالا (۷۹.۳%) بود. بین میزان حمایت اجتماعی و عزت نفس کارکنان نیز همبستگی مستقیم و معنی داری موجود بود (r = ۰.۱۷۷, P = ۰.۰۳). بین ابعاد فرسودگی شغلی و متغیرهای عزت نفس و حمایت اجتماعی کارکنان همبستگی معنی داری وجود نداشت. بین متغیر خستگی هیجانی با متغیرهای میزان تحصیلات، وضعیت اشتغال و عادت به استعمال سیگار رابطه آماری معنی داری وجود داشت (۰.۰۵ > P). بین متغیر کفایت شخصی با متغیرهای واحد محل خدمت، تحصیلات و عادت به استعمال سیگار ارتباط آماری معنی داری موجود بود (۰.۰۵ > P). نتیجه گیری: در مطالعه حاضر میزان کلی فرسودگی شغلی در کارکنان در بعد خستگی هیجانی متوسط، مسخ شخصیت پایین و در بعد کفایت شخصی متوسط بود. پیشنهاد می شود استراتژی های مقابله جهت تقلیل و کنترل عوامل تنش زای شغلی مورد توجه قرار گیرد.

فرسودگی شغلی, مراکز بهداشت, عزت نفس, حمایت اجتماعی