تاثیر نوع شکل اراضی بر نتایج روش ژئوپدولوژی در نقشه برداری خاک های منطقه ی دماوند

ژئوپدولوژی، یک کاربرد طبقه بندی شده از تجزیه و تحلیل سطوح ژئومرفیک برای نقشه برداری خاک است که به منظور صرفه جویی در زمان و هزینه، نتایج حاصل از مطالعات انجام شده در یک واحد ژئومرفیک را به سایر واحدهای مشابه موجود در منطقه ی مطالعاتی تعمیم می دهد. پرسش مهم این است که این برون یابی داده های خاک تا چه حد می تواند صحیح و قابل اعتماد باشد؟ در این راستا، تاثیر نوع شکل اراضی بر قابلیت اعتماد نتایج روش ژئوپدولوژی مورد پژوهش قرار گرفت. برای این منظور، منطقه ای به وسعت ۱۵۰۰ هکتار در شرق دماوند انتخاب شد. پس از تهیه ی نقشه ی تفسیری اولیه ی منطقه ی مطالعاتی بر روی عکس های هوایی با مقیاس ۱:۵۵۰۰۰، دو محدوده ی مشابه از سیمای اراضی پیدمونت (دامنه) و دو محدوده ی مشابه از سیمای اراضی تپه ماهوری انتخاب گردیدند. سپس، متناسب با مطالعات نیمه تفصیلی خاک، به حفر خاک رخ در هر کدام از محدوده های مشابه مورد نظر اقدام شد. با تشریح و نمونه برداری از تمامی افق های ژنتیکی خاک رخ های مطالعاتی و انجام آزمایش های فیزیکی و شیمیایی لازم بر روی نمونه ها، رده بندی خاک رخ ها بر اساس سامانه ی رده بندی آمریکایی (تا سطح فامیل) نهایی شد. نتایج، حاکی از تاثیر قابل ملاحظه ی نوع شکل اراضی بر نتایج روش ژئوپدولوژی بود؛ به طوری که هرچند نوع واحد نقشه ی اشکال اراضی مشابه، یکسان بود، لیکن میزان شباهت تاکسونومیکی خاک های دو محدوده ی مشابه موجود در تپه ماهورها نسبت به پیدمونت ها، در تمام سطوح سامانه ی رده بندی آمریکایی، کمتر بود. دلیل احتمالی این موضوع را می توان به تغییرات بیشتر شیب در اراضی تپه ماهوری (نسبت به اراضی پیدمونت) و در نتیجه، تغییرپذیری مکانی بیشتر طبیعت خاک های موجود بر این گونه اراضی مرتبط دانست.

Keywords:

برون یابی , روش ژئوپدولوژی , شکل اراضی , واحد های مشابه , نقشه برداری خاک