فرخ مشیری - دانشگاه شهید بهشتی
آسیه نیک بین - دانشگاه شهید بهشتی

 اهداف: افزایش جمعیت از یک سو و بروز الگوهای توسعه ای ناپایداری چون پراکنده رویی شهری از دیگر سوی سبب ساز پیدایش معضلات مختلفی به ویژه تخریب های زیست محیطی شده است. یکی از نمونه­های پراکنده­رو کشورمان، شهر قزوین است که با گسترش پراکنده خود موجب تخریب زیست محیطی عناصر ارزشمندی چون باغات هزار ساله قزوین با قابلیت ثبت جهانی و همچنین زمین های کشاورزی مرغوب اطراف شهر شده است. پژوهش حاضر در پی مقابله با پدیده پراکنده رویی و تخریب های زیست محیطی ناشی از آن است. روش: کد هوشمند به ­عنوان رویکردی نوین جهت مقابله با پراکنده رویی مطرح شده است. پژوهش حاضر بر مبنای دستورالعمل کد هوشمند مدلی ارائه می دهد و  بر اساس آن به کدبندی شهر قزوین و محیط پیراشهری آن می پردازد. این نقشه کدبندی مانع تخریب های زیست محیطی شده و راهکارهایی را در این زمینه ارائه می دهد. یافته ها: مدل پیشنهادی این پژوهش دارای سه سطح منطقه ای، محلی و بلوک است. از آنجا که راهکارهای سطح منطقه ای بر حفاظت زیست محیطی متمرکز است به برنامه ریزی در این سطح اکتفا می کنیم. طبق مدل پیشنهادی حوزه مرکزی مجموعه شهری قزوین را به­ عنوان محدودههمگن برنامه ریزی انتخاب می کنیم. با استفاده از مدل هلدرن مشخص می شود ۵۶% از رشد شهر مربوط به رشد افقی و اسپرال قزوین است. در نهایت شش سطح بر مبنای ویژگی­های محیط زیستی و قابلیت­های توسعه­ای در محدوده مورد نظر مشخص می شود. نتیجه گیری: راهکاری که کد هوشمند برای جلوگیری از تخریب باغات ارزشمند قزوین ارائه می دهد انتقال حق توسعه است، بر مبنای نقشه منطقه ای روستای چوبیندر در جنوب قزوین گزینه مناسبی بدین منظور است.

پراکنده رویی شهری, تخریب زیست محیطی, کد هوشمند