مهرشاد طولابی نژاد - دانشگاه سیستان و بلوچستان
جواد بذرافشان - دانشگاه سیستان و بلوچستان
سیروس قنبری - دانشگاه سیستان و بلوچستان

 اهداف: از بین رفتن منابع طبیعی از جمله مشکلات مهمی می ­باشد که به ­طور قابل توجهی معیشت جامعه روستایی را متاثر ساخته است؛ زیرا ناپایداری در محیط نهایتا موجب ناپایداری جوامع انسانی خواهد شد. با توجه به اهمیت این موضوع، تحقیق حاضر با هدف بررسی وضعیت پایداری محیطی در نواحی روستایی شهرستان پلدختر صورت پذیرفت. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی است. ابزار گردآوری داده­ ها پرسش­نامه بوده است. جامعه آماری خانوارهای روستایی شهرستان پل دختر است. (۱۱۲۸۹N=). به روش نمونه­ گیری سهمیه­ ای، ۴۰۰ نمونه (۱۳۶ روستا) انتخاب شد. برای بررسی وضعیت پایداری از آزمون t تک ­نمونه ­ای، برای بررسی تفاوت مناطق روستایی از نظر وضعیت پایداری از آزمون­های تعقیبی (Post Hoc) و برای ارائه مدل پژوهش از مدل­سازی معادلات ساختاری (SEM) استفاده شد. یافته­ ها/ نتایج: یافته­ ها نشان داد که منابع آب با میانگین (۸۲/۲)، جنگل­ها و درختان (۷۴/۲) و مرتع و چراگاه­ها (۵۶/۲) در وضعیت ناپایداری به سر می­ برند. تنها عاملی که در وضعیت تاحدودی پایدار قرار دارد عامل خاک (۰۳/۳) است. مدل پایداری محیطی نشان داد که عامل مراتع و چراگاه­ها (Y۱) با بار عاملی ۸۲/۰ بیشترین اثر را در ناپایداری محیطی داشته است. همچنین، تفاوت مکانی قابل توجهی بین مناطق روستایی از نظر عوامل ناپایداری وجود دارد. نتیجه­ گیری: نتایج نشان داد که روستاهای شهرستان از نظر عوامل پایداری در شرایط ناپایداری قرار دارند. مهمترین عامل ناپایداری در این شهرستان عامل مراتع و چراگاه­ها می­ باشند. دو دهستان میانکوه غربی و جایدر به ­ترتیب ناپایدارترین و پایدارترین دهستان­های مورد بررسی هستند.

عوامل محیطی, توسعه پایدار, محیط زیست, معادلات ساختاری, شهرستان پلدختر