شایسته عباسی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
اصغر ضرابی - استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
ابوالفضل مشکینی - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

اهداف: هدف این پژوهش، سنجش میزان تاب­آوری سکونتگاه­های ناکارآمد شهر سنندج در ابعاد انسانی (اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی و نهادی- مدیریتی) است. روش: روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی و نوع مقاله پژوهشی- مطالعه موردی است و از نظر شیوه دریافت اطلاعات، در حوزه مطالعات کتابخانه­ای- میدانی قرار دارد. برای استخراج شاخص­ها از مطالعات کتابخانه­ای داخلی و خارجی استفاده شد و شاخص­های ابعاد مختلف جهت تعیین میزان اهمیت در اختیار ۳۰ نفر از کارشناسان در رشته­های مختلف قرار گرفت. برای سنجش میزان تاب­آوری در سطح محدوده، داده­های پرسش­نامه خانوار در نرم افزار SPSS وارد و با استفاده از آزمون تی تک نمونه­ای میزان تاب­آوری استخراج شد. جهت تحلیل عوامل تاب­آوری انسانی از مدل معادلات ساختاری در نرم­افزار لیزرل استفاده شده است. به منظور تبیین میزان اختلاف میانگین تاب­آوری در گونه­های بافت ناکارآمد از آزمون تحلیل واریانس استفاده شد و در نهایت، گونه­های بافت با استفاده از آزمون دانکن طبقه­بندی شدند. یافته­ها/ نتایج: یافته­ها حاکی از آن است که میزان تاب­آوری در محدوده ۱۶/۳ بوده، با توجه به اینکه از میانگین ۵۰/۳ کمتر است، می­توان گفت محدوده بافت ناکارآمد، تاب­آور نیست. از لحاظ ابعاد مورد بررسی، بعد اجتماعی- فرهنگی با ۶۴/۳ از متوسط ۵۰/۳ بالاتر بوده و نسبتا تاب­آور می­باشد. کمترین میزان تاب­آوری با ۷۵/۲ مربوط به بعد اقتصادی و پس از آن بعد مدیریتی با ۰۹/۳ بوده است. همچنین بین گونه­های مختلف بافت ناکارآمد از لحاظ تاب­آوری انسانی اختلاف معناداری وجود دارد. به لحاظ مجموعه شاخص­های انسانی، بافت با پیشینه روستایی و سکونتگاه­های غیررسمی در گروه اول و بافت ناکارآمد میانی و بافت تاریخی در گروه دوم طبقه­بندی می­شوند. نتیجه­گیری: نتایج به دست آمده نشان می­دهد تاب­آوری بافت ناکارآمد سنندج در شرایط نامناسبی قرار دارد. با توجه به پایین بودن سطح تاب­آوری ابعاد اقتصادی و مدیریتی و اهمیت آن­ها در تاب­آوری محدوده، باید تلاش لازم در زمینه ارتقاء این شاخص­ها لحاظ شود. سکونتگاه­های غیررسمی و بافت­های با پیشینه روستایی وضعیت نامناسبتری نسبت به سایر محدوده­های بافت ناکارآمد دارند.

تاب آوری انسانی, بافت های ناکارآمد, شهر سنندج