اثر عوامل دورپیوندی و نقش شار فعالیت موج راسبی بر الگوهای جوی در بارش سیل آسای ایلام و پیش بینی پذیری آن با استفاده از مدل میان مقیاس WRF

در دوره آماری ۲۰۱۸-۱۹۸۷ بارش بی سابقه­ای در اکتبر ۲۰۱۵ در بازه زمانی ۷۲ساعته به مقدار ۳۲۰ میلی­متر در ایلام ثبت شد. این بارش سنگین از دیدگاه دورپیوندی، شار فعالیت موج راسبی و همچنین از نظر همدیدی-دینامیکی مورد بررسی قرار گرفت. برای بررسی کمیت­های هواشناختی از داده های بازتحلیل ERA۵ با تفکیک افقی ۲۵/. درجه استفاده شده است. جهت تعیین قابلیت پیش­بینی­پذیری بارش فوق، مدل WRF برای سه حوضه تودرتو و تفکیک افقی ۳۶، ۱۲ و ۴ کیلومتر اجرا و سپس مقادیر بارش شبیه سازی با دیدبانی مقایسه شدند. نتایج نشان می­دهند که براساس شار فعالیت موج راسبی، بودجه انرژی این سامانه از عرض­های میانی تامین شده است. همچنین ترکیب دوسامانه کم فشار قوی سودان و مدیترانه، تاثیر توفان حاره­ای چاپالا به عنوان عامل تزریق رطوبت مضاعف به منطقه، بندال ایجاد شده در سطوح میانی جو، پشته شکل گرفته در عرض­های جنوبی ایران و همچنین تاثیر رشته کوه زاگرس از عوامل تاثیر گذار بر این بارش سنگین است. نتایج بررسی دورپیوندی نشان داد که شاخه نزولی النینوی متوسط تا قوی مانع حرکت هسته همرفتی فاز ۲ و قوی MJO به سمت شرق بوده است. فعالیت فاز ۲ MJO سبب گسترش و تقویت پشته در عرض­های جنوبی ایران، منجر به ماندگاری چند روزه سامانه و بارش ممتد در منطقه مورد مطالعه شده است و همچنین فاز مثبت NAO سبب تشکیل گرادیان فشاری قوی و تقویت چرخند در شرق مدیترانه شده است. نتایج شبیه­سازی مدل WRF نیز نشان داد که ضریب همبستگی ۸۸% با سطح معنی داری ۹۵% و درصد خطای ۸% بین مقدار بارش شبیه سازی با دیدبانی نشان­دهنده توانایی مدل در پیش بینی این بارش بوده است.