سیما پورمرادی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران
رضا صادقی شهپر - دانشیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران

«فراداستان» داستانی است درباره روند نگارش داستان که نویسنده در آن آگاهانه و از طریق آشکار کردن صناعت نگارش بر داستان­بودگی و غیرواقعی بودن داستانش تاکید می­کند. پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی به بررسی شگردهای فراداستان در رمان «تماشای یک رویای تباه شده» نوشته بیژن بیجاری می­پردازد. نتایج، گویای آن است که بیجاری در این رمان به شکلی خودآگاه و نظام­مند شگردهای فراداستانی مانند آشکار کردن تمهید، ایجاد جهان­های موازی و متداخل، درهم­آمیختن جهان واقعی و خیالی، اتصال کوتاه، بینامتنیت، ایجاد بنای تصنعی در متن و... را به کار گرفته است. این شگردهای فراداستانی، کوششی است از سوی نویسنده تا به خواننده بگوید آنچه می­خواند، نه مانند رئالیسم، بازنمایی واقعیت عینی است و نه مانند مدرنیسم، بازآفرینی واقعیت ذهنی، بلکه داستانی است برساخته و برآمده از تخیل و واقعیتی بجز بازی­های زبانی و کلامی وجود ندارد. از همین رو به شیوه­های گوناگون و بیش از همه با آشکار کردن تمهید و صناعت نگارش، برساختگی و داستان بودگی متن را دائما به خواننده یادآوری می­کند و نهایتا به خلق فراداستان نایل می­شود.

پسامدرنیسم, فراداستان, تماشای یک رویای تباه شده, بیژن بیجاری