مهدی رضائی - موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (AREEO)، کرج، ایران
میترا رحمتی - موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (AREEO)، کرج، ایران
عبدالرضا کاوند - موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (AREEO)، کرج، ایران
مرتضی همتی - موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (AREEO)، کرج، ایران
سید رضا کاظمی - موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (AREEO)، کرج، ایران

در ایران، بسیاری از ارقام محلی زردآلو توسط باغ­داران و نهال­کاران با هدف بهره برداری از ارقام جدید در میان استان­ها جابجا شده و متعاقبا در برخی موارد نام آن­ها در مقصد تغییر یافته است. بنابراین برای مدیریت بهینه ژرم­پلاسم زردآلوی کشور و شناسایی ارقامی که از نظر ژنتیکی از یکدیگر متفاوت هستند، غربالگری ژرم­پلاسم زردآلو در ایران ضروری به نظر می­رسد. بنابراین هدف از انجام این مطالعه، غربالگری تعدادی از ارقام تجاری زردآلوی ایران با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره، جهت بررسی وضعیت نام­های اطلاق شده به ارقام، شناسایی هم­نامی­ها و درک بهتر از تفاوت­های ژنتیکی میان ارقام بود. در این مطالعه ۲۹ رقم مختلف زردآلو با پنج تکرار از ۱۴ نهالستان از شش استان کشور جمع­آوری شدند. برای ارزیابی وضعیت حفظ اصالت ژنتیکی در نهالستان­های کشور، برخی از ارقام، دو بار از نهالستان­های مختلف جمع­آوری شدند. همچنین DNA ۱۰ رقم بومی زردآلو که قبلا ثبت و در فهرست ملی ارقام وارد شده بودند نیز به عنوان شاهد در مطالعه گنجانده شدند. علاوه بر آن زردآلوی رقم Orange Red (با نام محلی پرتقالی) به عنوان نمونه Outgroup در این بررسی­ها گنجانده شد. برای انجام آزمایشات، استخراج DNA به روش CTAB انجام و از ۱۳ جفت آغازگر ریزماهواره که در مطالعات مختلف بیشترین میزان تنوع را آشکار کرده بودند، برای انجام واکنش­های زنجیره­ای پلیمراز استفاده شد. سپس محصولات این واکنش­ها بر روی ژل پلی­اکریلامید ده درصد الکتروفورز شد. نتایج نشان داد که شاخص­های­ تنوع ژنی نی و شانون به ترتیب ۰/۳۲ و ۰/۴۸ بودند. بیشترین فاصله ژنتیکی (۰/۷۴) میان ارقام عسگرآبادی و زودرس و همچنین ارقام محلی گوشتی زودرس و نصیری مشاهده شد. در این مطالعه، برخی از ارقام علی­رغم داشتن اسامی متفاوت، دارای زمینه ژنتیکی مشابهی بودند. همچنین نتایج نشان داد که ارقام نصیری، طبرزه و شاهرودی که هر کدام از دو نهالستان از استان­های متفاوت جمع­آوری شده بودند، علی­رغم نام یکسان دارای زمینه ژنتیکی متفاوتی بودند. در نهایت می­توان گفت که یکی از چالش­های جدی در مدیریت ژرم­پلاسم و نهالستان­های کشور، عدم وجود باغات مادری استاندارد از ارقام اصیل بومی زردآلو جهت تامین پیوندک­های سالم و اصیل برای نهالستان­ها می­باشد.

تجزیه خوشه ای, نشانگر مولکولی, مدیریت ژرم پلاسم, هم نامی