محبوبه ناصری - گروه تولیدات گیاهی، دانشگاه تربت حیدریه
عباس عباسیان - رئیس مرکز جهاد کشاورزی بخش کدکن تربت حیدریه

این تحقیق به منظور بررسی ارتباط سطح کشت و عملکرد و مقایسه عملکرد زعفران در روستاهای بخش کدکن تربت حیدریه در سال­های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۸ انجام شد. از داده­های سطح کشت و عملکرد زعفران در ۹۵ مزرعه در سال ۱۳۹۶ و ۱۷۳ مزرعه در سال ۱۳۹۸ بخش کدکن تربت حیدریه جهت تجزیه و تحلیل سطح کشت و عملکرد زعفران استفاده شد. این داده­ها از اطلاعات معرفی­نامه­های صادر شده برای تحویل زعفران به مراکز خرید حمایتی توافقی و مصاحبه چهره به چهره با تولید کنندگان زعفران در سال­های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۸ جمع آوری شد. بر اساس نتایج عملکرد زعفران در روستاهای بخش کدکن در سال ۱۳۹۶ و ۱۳۹۸ به ترتیب ۵/۱۷ و ۸/۶۴ کیلوگرم کلاله خشک در هکتار بود. بر اساس نتایج عملکرد زعفران در سال ۱۳۹۸ نسبت به سال ۱۳۹۶ به دلیل شرایط اقلیمی و مدیریتی، ۶۷ درصد افزایش داشته است. برازش داده­های سطح کشت و عملکرد ۹۵ مزرعه زعفران در سال ۱۳۹۶ با استفاده از مدل خطی نشان داد که با افزایش سطح زیر کشت زعفران، عملکرد کاهش می­یابد (**۰/۲۶ (R=. همچنین در مدل چند جمله­ای درجه دو با افزایش سطح زیر کشت تا سطح پنج هکتار عملکرد کاهش پیدا کرد و از آن به بعد کمی روند افزایشی نشان داد (**۰/۲۶ (R=. برازش داده­های سطح کشت و عملکرد ۱۷۳ مزرعه زعفران در سال ۱۳۹۸ بر اساس مدل چند جمله­ای درجه دو (**۰/۲۴ (R= نشان داد با افزایش سطح زیر کشت تا سطح هفت هکتار عملکرد کاهش پیدا کرد و از آن به بعد روند افزایشی داشت. در مدل چند جمله­ای درجه سه (**۰/۲۸ (R= نیز مانند درجه دو عملکرد تا سطح هفت هکتار کاهش و پس از آن افزایش را نشان داد و سپس ثابت شد. بر اساس نتایج تحقیق حاضر و با توجه به اینکه زعفران جزو محصولاتی است که نیاز کارگری زیادی دارد و با نظام خانوادگی اداره شده، کشت این گیاه برای خرده مالکین نسبت به عمده مالکین بخش کشاورزی بیشتر توصیه می­شود.  

رگرسیون, همبستگی, شرایط اقلیمی, تولید زعفران, بارندگی