فرشاد درویشی - گروه میکروبیولوژی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران و گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران
آرمین خیرواللهی میدانی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران

لاکتون ها به دلیل عطر و طعم خاص خود در صنایع غذایی به صورت گسترده مورد استفاده قرار می گیرند. گاما-دکالاکتون رایحه هلومانند بسیار متمایزی دارد و مهمترین لاکتون در صنایع غذایی است. سویه های طبیعی مخمر یارروویالیپولیتیکا قادر به تبدیل زیستی روغن دانه کرچک و اسید ریسینولئیک (جزء اصلی تشکیل دهنده روغن دانه کرچک) بهگاما- دکالاکتون هستند. هدف پژوهش حاضر بهینه سازی تولید گاما- دکالاکتون به روش تاگوچی با سویه جهش یافته U۶مخمر یارروویا لیپولیتیکا است. این سویه قادر به تولید لیپاز تا ده برابر سویه طبیعی است. روش طراحی آزمایش تاگوچیبرای بهینه سازی چهار عامل منبع کربن، پپتون، عصاره مخمر و pH شامل ۱۶ آرایه آزمایشی به کار رفت. بهینه ترین مقداربرای روغن کرچک، پپتون، عصاره مخمر و pH به ترتیب برابر با ۴۰، ۹، ۶ و ۶ به دست آمد. در این شرایط، مقدار گاما- دکالاکتون تولیدی به طور میانگین ۱۰۰ میلی گرم در لیتر بود که نسبت به شرایط غیربهینه ۱۵ درصد افزایش تولید نشان داد.بر اساس نتایج به دست آمده، روش طراحی آزمایش تاگوچی به خوبی قادر به بهینه سازی تولید گاما-دکالاکتون توسط سویهجهش یافته U۶ مخمر یارروویا لیپولیتیکا است. نتایج این پژوهش، پتانسیل مناسب این سویه را برای مطالعات بیشتر و تولید گاما-دکالاکتون در مقیاس صنعتی آشکار کرد.

سید ریسینولئیک، یارروویا لیپولیتیکا، روغن کرچک، زیست تبدیلی، صنایع غذایی، معطر