حسین کوهستانی - استادیار گروه باستان شناسی، دانشکده هنر، دانشگاه بیرجند
علی زارعی - استادیار گروه باستان شناسی، دانشکده هنر، دانشگاه بیرجند
سامان فرزین - استادیار گروه باستان شناسی، دانشکده هنر، دانشگاه بیرجند
مهران مرزآبادی - دانش آموخته کارشناسی گروه باستان شناسی، دانشکده هنر، دانشگاه بیرجند

بدن فرد به مثابه ی قلمرویی کوچک در جهان است که فقط متعلق به خود شخص است. انسان فقط به واسطه ی وجود داشتن به صورت جسمانی است که می تواند در عالم حضور داشته باشد. بدن مندی یا تجربه ی جسمی و ذهنی هستی، شرط ارتباط ما با جهان پیرامون است؛ اما هنگامی که از یک شاه (شاپور اول) صحبت می کنیم، باید بدانیم که نمی توان بدن شاه را بدنی هم چون بدن سایر مردم به حساب آورد؛ چرا که شاهان دارای دو بدن هستند؛ بدن جسمانی و بدن نمادین، بدن جسمی شاه بعد از مرگ او از بین می رود و در خاک می رود، اما بدن نمادین او پس از مرگ بدن جسمی اش، کماکان به زندگی خود ادامه خواهند داد. پی بردن به این مسئله از طریق خوانش بدن مندانه ای تصاویر شاه امکان پذیر است. به دو شیوه می توان مدارک باستان شناسی را از منظر بدن مندی مطالعه کرد؛ اول این که به بدن ها به مثابه ی «صحنه ی نمایش» بنگریم که در آن ها مفاهیم اجتماعی ثبت شده و روابط قدرت به نمایش گذاشته شده است؛ دوم، با رویکردی پدیدار شناسانه، بدن را به عنوان یک شیء و بخشی از جهان مادی تفسیر کنیم. در این پژوهش از خلال بررسی بدن مندانه ی نقش برجسته های متعلق به شاپور اول و خوانش حالات رفتاری او در این نقش ها، به تعریف و تفسیر دو بدن شاه خواهیم پرداخت و این مسئله را که «بدن دوم شاه چگونه به وجود می آید» نیز بررسی خواهیم کرد.

بدن مندی، بدن نمادین، نقش برجسته، ساسانی، شاپور اول