زهراسادات فیاض - کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری دانشگاه هنر اصفهان
فرزانه دهقانی گیشی - کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری دانشگاه هنر اصفهان
محمود محمدی - استادیار برنامه ریزی شهری دانشگاه هنر اصفهان

مسکن از دیرباز به عنوان اساسی ترین نیاز زندگی و بزرگترین دغدغه انسان ها به شمار می آید اما افزایش جمعیت در دهه هایاخیر و رشد شهرنشینی در کشورهای درحالتوسعه از جمله ایران موجب مشکلات متعددی در تامین آن شده است. در کلانشهراصفهان نیز توجه به تامین و برآورد مسکن در آینده باید مدنظر قرارگیرد. با توجه به اینکه کاربری مسکونی سهم بیشتری درفضای شهری دارد و مورد نیاز انسان ها می باشد، باید در تخمین کاربری اراضی مورد توجه قرارگیرد. در واقع تخمین نیاز به فضا،به منظور تامین و اساس اندازه گیری زمین مور نیاز در طول دوره برنامه می باشد. لذا هدف پژوهش تخمین نیاز به فضای مسکونیدر منطقه ۵ شهر اصفهان می باشد که روش پژوهش توصیفی-تحلیلی مبتنی بر منابع کتابخانه ای، اسنادی، آمار و سرشماری هامی باشد. به منظور برقرار تعادل میان عرضه و تقاضای زمین مسکونی، ابتدا به تخمین فضای لازم برای کاربری مسکونی پرداختهشده است و با توجه به میزان عرضه در دسترس برای کاربری مسکونی به ارائه سناریوهای مختلف پرداخته شده است. به اینترتیب زمین های خالی و قابل توسعه با اولویت نخست مناسبت محیطی برای کاربرد مسکونی با تراکم زیاد، زمین های با اولویتدوم برای کاربرد مسکونی با تراکم متوسط و زمین های با اولویت سوم برای کاربردهای وابسته به مسکونی که در سطح منطقه باکمبود مواجه است، انتخاب شده اند. سپس با میزان تقاضایی که برای واحدهای مسکونی در سطح منطقه وجود دارد مقایسهمی شود و درنهایت از برابری عرضه و تقاضای تخمین نیاز به فضا، کمبود یا فزونی عرضه بر تقاضای منطقه تعیین می شود. بااستفاده از روش های تخمین فضای مسکونی، روش های برآورد تقاضا و روش های تعیین عرضه، میزان عرضه و تقاضا در زمینهکاربرد مسکونی معرفی شده است. تخمین نیاز به فضای مسکونی در منطقه ۵ شهر اصفهان با استفاده از روش مبتنی بر مقولاتفضایی استانداردهای کاربرد زمین و انتخاب سناریوی برتر است. نتایج نشان میدهد که عرضه کل زمینهای خالی و مناسبتوسعه جدید در منطقه ۵ برابر با ۸۸۵۶۷ / ۱۱ هکتار می باشد که از این مقدار ۰۷۶۱ / ۱۱ هکتار مناسب توسعه مسکن می باشد ومابقی برای کاربردهای وابسته به مسکن در نظر گرفته شده است. در واقع ۶۱۹۱ تعداد واحد مسکونی در سطح منطقه مورد نیازاست که در سناریوی دوم منتخب ۱۰۰۶ تعداد واحد مسکونی تامین خواهد شد و جمعیت طی سال های آتی کنترل شود.

تخمین نیاز به فضا، کاربری مسکونی، عرضه و تقاضا، مسکن