محمدرضا غفوری - کارشناس ارشد هیدروژئولوژی، مهندسین مشاور سازه پردازی ایران
اعظم شاه محمدی - کارشناس ارشد زمین شناسی مهندسی، شرکت مهندسی مشاور سازه پردازی ایران
هانیه شرفی - دانش آموخته کارشناسی ارشد زمین شناسی اقتصادی، دانشگاه تربیت معلم ته
غلامعباس کاظمی - دکترای هیدروژئولوژی، دانشکده علوم زمین دانشگاه صنعتی شاهرود

بر طبق نظرات کارشناسان محلی محتم لترین علت تخریب زودرس چاه ها در دشت شبستر لرزه خیزی وحرکات تکتونیکی تشخیص داده شده است. بدین رو در این پژوهش نقش زمینلرزه ها و عوامل تکتونیکی درتخریب لول ههای جدار چا ههای آب مورد بررسی قرار گرفته است. جهت بررسی نقش عوامل تکتونیکی درتخریب چا هها ابتدا وضعیت تکتونیکی و پتانسیل لرز هخیزی منطقه بررسی شده و سپس به کمک داد ههای زمان وقوع لرز هها و تخریب چا هها، شتاب لرز هها و محاسبه کاهیدگی و میرایی آنها تا محل چا هها و نتایج بازدیدهای صحرایی نقش این عامل مورد بررسی قرار گرفته است. گرچه منطقه به لحاظ تکتونیکی در موقعیت فعالی قرار دارد و در تعداد اندکی از چا هها پیش از تخریب، لرزه بوقوع پیوسته است ولی با توجه به بررس یهای انجام شده و رد فرضیات ارائه شده در مورد نقش عوامل تکتونیکی در تخری بها مانند عدم شکست همزمان چا هها، شکست چا هها پس از گذر زمان چندماه، تخریب بیشتر چا ههای آب در بخش های ریزدان ه پایین دست دشت نسبت به چا ههای آب واقع در بالادست دشت و آبرفتهای درشت دانه، عدم شکست پیزومترهای منطقه،شکست بیشتر چا ههای آب با برداشت زیاد (چا ههای کشاورزی) نسبت به چا ههای با برداشت کمتر (چا ههای آب و فاضلاب روستایی) که همگی گویای تأثیر یک عامل تدریجی در تخریب هستند و فاصله مکانی زیاد ومیرا شدن لرز هها تا محل چا هها م یتوان اینگونه اظهار نظر نمود که (زمین) لرز ههای بوقوع پیوسته توانایی شکست لول هها جدار را نداشته و ماکزیمم شتاب آنها تا محل تخریب چاه ها تقریباً برابر با صفر حاصل شده است. با توجه به وضعیت زمین شناسی منطقه مطالعاتی که بیشتر از ر سهای ریزدانه و سیلتی تشکیل شده است، احتمال حرکات بطئی و موضعی و فرونشست زمین به عنوان یکی از گزین ههای تقویت کنند ه عامل اصلی تخری بها بوده و مستلزم بررس یهای بیشتر میباشد.

تخریب چا ههای آب، لرزه خیزی، میرایی زمینلرزه، دشت شبستر،