محمد قرائی - کارشناس ارشد، حقوق خصوصی، دانشکده علوم انسانی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران
محمدهادی سلیمانیان - استادیار، گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران

تعریف ابراء در شریعت "اسقاط حق بر ذمه دیگری از سوی صاحب حق است " ودر حقوق مدنی یعنی"پایین آمدن یکطرفه داین از حقی که بر ذمه مدیون دارد که عملی انشایی است و سبب اسقاط دینمی گردد". درفقه و حقوق مدنی ماهیت ابراء ایقاع و اسقاط و تصرف حقوقی یک جانبه می باشد. درحقوق مدنی ایران احکام ابراء متاثر از فقه امامیه است، هر چند که حقوق مدنی فرانسه نیز مورد توجهنویسندگان حقوقی ایران بوده است. به هر حال، علی رغم اختلاف نظر تاریخی فقهاء اسلامی پیرامونماهیت ابراء، در حقوق مدنی ایران، ابراء به عنوان یک ایقاع معین شناخته شده ودر قانون مدنی، موادی رابخود اختصاص داده است. درفقه مذاهب اسلامی، ابراء سرشتی دوگانه دارد، یعنی با دو جنبه اسقاطیوتملیکی مورد بحث قرار گرفته و در تعلق خاطر به عقود یا ایقاعات سرگردان است: آن دسته از فقیهانمذاهب که جنبه اسقاطی ابراء را غالب می دانند، ابراء را ایقاع دانسته و در نزد آن گروه از فقها که جنبهتملیکی ابراء را غالب میدانند، ابراء در قلمرو عقود قرارمی گیرد در حقوق کشور انگلستان نیز ابراء را ازدسته عقود می دانند. در حقوق مدنی غرب، ابراء ماهیت تملیکی - عقدی دارد. قلمرو حقوقی ابراء شاملکلیه حقوق، دیون و دعاوی میشود که خواه به اسقاط حق و دین و دعوی بینجامد و خواه به تملیکمدیون در آید. برجسته ترین آثار حاصله از ابراء، برائت ذمه مدیون، زوال حق رجوع و زوال وثیقه دین می باشد.

ابراء، ایقاع، ذمه، اسقاط دین، اختیار