بررسی منشا فلزات سنگین در رسوبات ماسه ای بخشی از دریای عمان در محدوده استان سیستان و بلوچستان

منطقه مورد مطالعه در دریای عمان در محدوده استان سیستان و بلوچستان قرار دارد. نمونه برداری از رسوبات سطحی بستر دریا در ۱۶ نقطه به وسیله دستگاه گراب انجام گرفت. این رسوبات بر روی الک ۲۰۰ تا ۲۳۰ مش (ماسه بسیار ریز) و اغلب بر روی الک ۲۳۰ مش قرار گرفتند. میانگین غلظت عناصر در رسوبات مورد بررسی به ترتیب (۴۲/۱) Cd، (۹۹/۹) Cu، (۷۲/۳۶) Zn، (۱۸/۱۸۱) Sr، (۳۳/۳۷۷) Mn و (۵۵/۲۰۲۴۷) Fe است. انطباق غلظت عناصر روی و مس با فراوانی کانیهای تخریبی رسوبات بیانگر ارتباط بسیار نزدیک این عناصر با کانیهای بیوتیت و مسکویت است. منشا این دو کانی، گرانودیوریت و گابروهای موجود در افیولیت های محدوده ایرانشهر و گرانیت-پگماتیت ها و شیست های موجود در افیولیت ها و فلیش های شمال منطقه است که از طریق حوضه آبریز باهوکلات به منطقه مورد مطالعه وارد شده اند. عناصر استرانسیم و کادمیوم از روند بسیار مشابهی با فراوانی ذرات کربناته رسوبات برخوردار می باشند که منشا این عناصر را می توان سنگهای کربناته حوضه آب ریز زون مکران و خرده صدفهای موجود در محیط رسوب گذاری در نظر گرفت. عناصر آهن و منگنز عمدتا در ارتباط با کانیهای سنگین موجود در نمونه های مورد مطالعه بوده و منشا آنها غالبا گرانیت های بیوتیت دار کمپلکس قلامان و گرانودیوریت های موجود در افیولیت ها و گابروهای ناحیه فنوج می باشد که از طریق حوضه های آب ریز رابچ و باهوکلات به دریا وارد شده اند. تعیین شاخص غنی شدگی نشان می دهد که رسوبات دارای غنی شدگی زیاد تا حداکثر نسبت به کادمیوم بوده و نسبت به استرانسیم غنی شدگی متوسط تا زیاد دارند. عنصر روی حداقل تا متوسط غنی شدگی را نشان می دهد و عناصر آهن، مس و منگنز حداقل غنی شدگی را دارند.

Keywords:

رسوبات ماسه ای , منشا کانیهای سنگین , عناصر سنگین , دریای عمان