بهزاد مهرابی - خوارزمی
ابراهیم طالع فاضل - خوارزمی
علی نخبه الفقهائی - آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

مجموعه ماگمایی شرق ایران در ناحیه لوت مرکزی، میزبان کانسارهای پلی متال رگه ای و پورفیری متعددی است که محدوده معدنی گله چاه- شوراب در شمال غرب آن قرار دارد. سنگهای آتشفشانی و توده های نیمه عمیق در منطقه، متشکل از کوارتزلاتیت پورفیری، داسیت و ریوداسیت پورفیری و هورنبلند- بیوتیت آندزیت با ماهیت کالک آلکالن، معادل گرانیت تیپ I، طی جای گیری در ترشیری، سنگ بستر منطقه را که شیل، سیلتستون و آهک ژوراسیک (سازند شمشک) است قطع کرده اند. گسلها و درز و شکافها، کنترل کننده های اصلی کانی سازی در منطقه هستند. سیالات کانه دار حاوی سرب، روی، مس، آنتیموان و عناصر کمیاب، کانه زایی های نوع انتشاری، رگه- رگه چه ای و در مواردی استوک ورک و برشی در این شکستگیها ایجاد کرده اند. کانه زایی رگه ای و رگه چه ای سرب+ روی± مس± آنتیموان در معدن متروکه گله چاه به همراه دگرسانیهای کربناتی و سیلیسی مشاهده می شود. کانه های هیپوژن شامل گالن، اسفالریت، پیریت، کالکوپیریت، بورنونیت و تتراهدریت و محصولات سوپرژن آن شامل سروزیت، کوولین، دیژنیت و پیریت کلوئیدی نسل دوم است. کانه زایی سرب+ روی+ مس+ آنتیموان همراه با دگرسانی های سریسیتی و سیلیسی در معدن متروکه شوراب نیز شامل دو نوع کانی سازی، یکی رگه چه ای و رگه ای برشی در مرز داسیت پورفیری، شیل و ماسه سنگ های ژوراسیک و دیگری کانه زایی انتشاری و انتشاری- رگه چه ای درون نفوذی های ریوداسیت و داسیت های پورفیری دگرسان شده است. کانه های اصلی هیپوژن شامل گالن، اسفالریت، استیبنیت، پیریت آرسنیک دار، کالکوپیریت و مجموعه تتراهدریت- تنانتیت و کانی سازی سوپرژن سولفیدی- اکسیدی شامل مالاکیت، کوولین، سروزیت و پیریت ملنکوئیتی است. رخداد کانه زایی پلی متال سرب+ روی+ آنتیموان± آرسنیک± نقره همراه با مجموعه دگرسانی سریسیتی، کربناتی و کلریتی در اندیس معدنی چوپان به دو شکل رگه ای، رگه چه ای- استوک ورک (تا عمق ۳۰ متری) محدود به گسلها و کانی سازی نوع انتشاری-جانشینی (عمق بیش از ۷۰ متر) در سنگ میزبان ریوداسیت و داسیت های پورفیری است. مطالعه سیالات درگیر حاکی از آن است که کانه زایی های مس انتشاری- رگه چه ای و پلی متال انتشاری- جانشینی به ترتیب در کانسارهای شوراب و چوپان در دما، شوری و عمق بالاتری نسبت به کانه زایی سرب و روی رگه- رگه چه ای کانسار گله چاه تشکیل شده اند و کانه زایی های تشکیل شده در ارتباط با تحول سیالات گرمابی کانه دار و اختلاط با آبهای جوی دارای دما و شوری پایین در منطقه هستند.

کانه زایی پلی متال, انتشاری- رگه چه ای و رگه ای, مجموعه ماگمایی شرق ایران, گله چاه- شوراب, اختلاط سیالات گرمابی