بررسی نقش طرح های توسعه ی کالبدی در پراکنده رویی شهری با رویکرد پدافند غیر عامل (نمونه ی موردی : شهر سنندج)

پراکنده‎رویی امروزه به عنوان یکی از مشکلات شهری در بسیاری از کشورها مطرح است. با توجه به ساختارهای متفاوت و ویژگی‎های گوناگون جغرافیایی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و غیره، دلایل پراکنده‎رویی از شهری به شهر دیگر متفاوت است. ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده و اگرچه بسیاری از شهرهای آن طی قرون گذشته گسترش کندی داشته‎اند، ولی با افزایش تمایل مردم به شهرنشینی با پدیده ی پراکنده‎رویی روبرو بوده‎اند. بر این اساس، مقاله ی حاضر به دنبال پاسخ گویی به این سوالات اساسی است که چه عوامل و فرایندهایی باعث پراکنده‎رویی در شهر سنندج شده‎اند؟ و نقش طرح‎های توسعه ی شهری در پراکنده‎رویی شهر سنندج چگونه بوده است؟ برای پاسخ به این سوالات از روش توصیفی- تحلیلی و در چارچوب آن از الگو‎های هلدرن و آنتروپی شانون استفاده شده است. نتایج نشان می‎دهند که عوامل متعددی چون ارزان بودن زمین در نواحی پیرامونی شهرها، اعمال کنترل ضعیف بر توسعه در خارج از محدوده ی شهر، انتخاب و برتری یافتن شیوه ی زندگی حومه‎ای به ویژه در اثر تنزل کیفی مراکز شهری و افزایش مالکیت اتومبیل و پیشرفت تسهیلات حمل و نقل، قصور بازار در برآورد ارزش کامل فضاهای باز و هزینه ی اجتماعی ازدحام در نواحی پیرامونی و به طور خاص جهت گسترش شهر و تمایل به توسعه در افق طرح های توسعه ی شهری، تاثیر بزرگی بر شکل گیری و تشدید پراکنده رویی در شهر سنندج داشته اند.

Keywords:

سنندج , پراکنده رویی , طرح توسعه ی شهری , الگو هلدرن , الگوی آنتروپی شانون , دفاع غیر عامل