منصوره ژیان پور - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم مهندسی باغبانی، دانشگاه هرمزگان
علیرضا یاوری - استادیار، گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشگاه هرمزگان

آویشن شیرازی بانام علمی Zataria multiflora Boiss. به تیره نعناع تعلق دارد که بیشتر در مناطق جنوبی ایران رشد می نماید. خاک بخشی از اکوسیستم های مرتعی در مناطق مختلف رویشی کشور است. پراکنش گیاهان در این اراضی بستگی به خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک دارد که شناسایی تغییرات پوشش گیاهی در ارتباط با خصوصیات خاک برای مدیریت و احیاء این اراضی لازم است. در این تحقیق از ۷ منطقه مختلف در استان فارس که رویشگاه آویشن شیرازی می باشند نمونه برداری از خاک در عمق ۱۰ الی ۲۰ سانتیم تری انجام گردید. پس از برداشت نمونه های خاک، آنها را بهآزمایشگاه تجزیه خاک انتقال داده و پارامترهای اسیدیته (pH) ، EC(dS/m) ، کربن آلی (%)، N% ، Ca(meq/lit) ، Mg(meq/lit) ، K(meq/Kg) ، P(meq/Kg) ، Clay% ، Silt % و Sand % برای نمونه ها اندازه گیری گردید و درنهایت با استفاده از تکنیک آنالیز مولفه های اصلی اقدام به مشخص ساختن مهم ترین پارامترهای مرتبط با خاک رویشگاه های آویشن شیرازی گردید. مقادیر ضریب تغییرات پارامترها نشان داد که درصد تغییرات پارامترهای خاک در مناطق مورد مطالعه از حداقل ۳ درصد برای اسیدیته تا حداکثر ۱۱ درصد برای شوری خاک در نوسان می باشد. بر اساس طبقه بندی ارائه شده توسط ویلدینگ ۱۹۸۵ که بر مبنای مقادیر ضریب تغییرات صورت گرفته اسیدیته و فسفر دارای تغییرپذیری کم و سایر پارامترهای خاکداری تغییرپذیری زیاد بودند. نتایج آنالیز مولفه های اصلی نشان داد که ۳ مولفه اصلی حدود ۵۵ / ۸۰ درصد تغییرات پارامترهای خاک را توجیه کردند. درنهایت تاثیرگذارترین پارامترهای خاک بر روی رویشگاه های آویشن شیرازی پارامترهای شوری خاک، درصد نیتروژن و میزان شن خاک به دست آمدند.

آویشن شیرازی، پارامترهای خاک، رویشگاه طبیعی