زهرا عزیزی داغیان - دانشجوی کارشناسی ارشد، مهندسی علوم باغبانی گرایش فیزیولوژی و اصلاح گیاهان دارویی، دانشگاه فردوسی مشهد
مجید عزیزی - استاد گروه علوم باغبانی و فضای سبز، دانشگاه فردوسی مشهد

اولین قدم در راه مدیریت بهینه گیاهان دارویی، بهرهبرداری اصولی و شناسایی دقیق گونه ها و ارقام بومی به منظور افزایش تولید متابولیت های ثانویه مطلوب می باشد. هدف از این مطالعه بررسی میزان اسانس و شناسایی ترکیبات اسانس و درصد جوانه زنی بذر گیاه دارویی زنیان ( Trachyspemum ammi L) توده بومی زاهدان می باشد. استخراج اسانس، با دستگاه کلونجر به روش تقطیر با آبصورت گرفت. سپس کیفیت اسانس توسط دستگاه های کروماتوگرافی گازی ( GC ) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی ( GC-MS ) مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفت. درصد جوانه زنی ۷۵ % و بیشترین سرعت جوانه زنی در روز ششم به ثبت رسید. ریشه چه در روز پنجم و ساقه چه در روز هشتم مشاهده شد. بازده اسانس در این تحقیق به طور میانگین ۳/۲۲±۰/۳۷۰ درصد بود. نتایج حاصل از تجزیه و شناسایی ترکیب های تشکیل دهنده اسانس نیز نشان داد، تیمول ( ۵۷.۷ درصد)، گاماترپینن ( ۱۷.۶ درصد) و اوسیمن ( ۲۲.۴ درصد) که بیشترین ترکیب تیمول بود.

تیمول، ارقام بومی، کمیت متابولیت های ثانویه، کیفیت ماده موثره