سید امیرحمزه بهاری میمندی - گروه کشاورزی، واحد فیروزآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزآباد، ایران
امید علیزاده - گروه کشاورزی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران
شهرام شرف زاده - گروه کشاورزی، واحد فیروزآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزآباد، ایران
فرود بذرافشان - گروه کشاورزی، واحد فیروزآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزآباد، ایران
بهرام امیری - گروه کشاورزی، واحد فیروزآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزآباد، ایران

این پژوهش به منظور بررسی اثر فیتوتوکسیسیتی اسانس رازیانه بر خصوصیات جوانه زنی و ویژگی های رشدی علف های هرز پنیرک و سلمه تره در شرایط آزمایشگاه انجام شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی اجرا شد تیمارها شامل شاهد ۰، ۲۰۰، ۴۰۰، ۶۰۰ و ۸۰۰، ۱۰۰۰ میکرو لیتر در لیتر اسانس رازیانه بود. نتایج نشان داد، بالاترین درصد اجزای تشکیل دهنده اسانس میوه، به ترتیب مربوط به E-Anethole و ۶۶/۹۲ درصد، Methyl chavicol و ۱۴/۵۴ درصد، Fenchone و ۷/۰۱ درصد و Limonene و ۶/۸۴ درصد بود که به طور کلی بیش از ۹۵ درصد پروفایل اسانس میوه مربوط به این ۴ ترکیب بود. نتایج این مطالعه نشان داد اسانس رازیانه باعث کاهش درصد و سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه علف های هرز پنیرک و سلمه تره شد. با افزایش غلظت اسانس، درصد و سرعت جوانه زنی بذور نیز به طور معنی داری کاهش یافت. به طور کلی واکنش علف های هرز مورد بررسی به اسانس رازیانه متفاوت بود؛ به نحوی که حساسیت پنیرک نسبت به سلمه تره بیشتر بود. بیشترین اثر بازدارندگی بر روی جوانه زنی بذور پنیرک و سلمه تره مربوط به غلظت ۱۰۰۰ میکرو لیتر در لیتر اسانس بود، به نحوی که در مورد پنیرک جوانه زنی به طور کامل متوقف گردید. شاخص آللوپاتی در غلظت ۱۰۰۰ میکرو لیتر در لیتر اسانس رازیانه برای پنیرک و سلمه تره به ترتیب برابر با -۱ و -۰/۸۳ بود. نتایج این مطالعه نشان داد اسانس رازیانه دارای اثرات آللوپاتی بوده و باعث ممانعت و کاهش خصوصیات جوانه زنی و رشدی پنیرک و سلمه تره شد. خصوصیات آللوپاتی اسانس رازیانه را میتوان به نقش آللوکمیکال ها در ممانعت از تکثیر سلولی مریستم های ریشه، تولید گونه های فعال اکسیژن، کاهش فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز، اختلال در جذب یون های معدنی، اختلال در تنفس میتوکندریایی و فعالیت آنزیم های متابولیکی دخیل در گلیکولیز نسبت داد.

آلفا آمیلاز، آللوپاتی، آنتول، بذر، متیل کاویکول