فاطمه امیری - دانشجو دکتری پژوهشکده زیست فناوری دانشگاه شیراز، ایران
علی مقدم - استادیار پژوهشکده زیست فناوری دانشگاه شیراز، ایران
احمد طهماسبی - دستیار پژوهشی پژوهشکده زیست فناوری دانشگاه شیراز، ایران
علی نیازی - استاد پژوهشکده زیست فناوری دانشگاه شیراز، ایران

گل انگشتانه یک گیاه دارویی و زینتی که دارای گلیکوزیدهای قلبی و استروئیدی موثر در درمان بیماری های قلبی و سرطان است. اگر چه برخی از آزمایش های امیکس در راستای بهبود تولید متابولیت ثانویه انجام شده است، اما بسیاری از ژن های موثر در مسیر بیوسنتز گلیکوزیدهای قلبی ناشناخته است. بنابراین مطالعه این ژنها با استفاده از دستاورد زیست شناسی سامانه ای مانند واکاویهم بیانی از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مطالعه، با استفاده از این واکاوی داده های ترانسکریپتوم شامل بیان ۱۶۱۸۵ یونیژن فیلتر شده و مقدار پنج متابولیت ثانویه اصلی از داده ی متابولوم ادغام و الگوی همبستگی آنها بررسی شد. طی ساخت شبکه هم بیان ژنی وزندار در ابتدا ۳۴ ماژول شناسایی و بعد از بررسی ارتباط متابولیت ها به این ماژول ها، هفت ماژول موثر در بیوسنتز متابولیت های ثانویه شناسایی شد. در نهایت از میان ماژول های موثر به ۱۴۰ ژن هاب دست یافتیم. از میان این ژن ها میتوان به ژن کلیدی UGT۸۵A۷( G۹۴۱۶۱i۱L۳۱۶ ) که در بیوسنتز کاردنولیدها نقش دارد و یا فاکتور رونویسی GRAS به نام SCL۱۴ ( G۳۲۵۴i۹L۲۲۲۱ ) که در تعامل با ژن پایین دستش به نام DWF۱ که موثر در تولید استروئیدها می باشد؛ اشاره کرد. این ژن های هاب احتمالا می توانند هدف های مناسبی به منظور دستورزی مسیرهای متابولیک در راستای بهبود تولید متابولیت های ارزشمند در این گیاه باشند.

ژن هاب، واکاوی هم بیانی، گل انگشتانه، متابولیت ثانویه.