عزت دارابی حسین آباد قاینی - گروه علوم باغبانی و مهندسی فضای سبز دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
محمد مقدم - گروه علوم باغبانی و مهندسی فضای سبز، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
محمود شور - گروه علوم باغبانی و مهندسی فضای سبز، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

باهدف بررسی اثرسطوح مختلف دیاکسیدکربن ومحلولپاشی اتانول بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی ریحان رقم کشکنی لولو درسال ۱۳۹۸ آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه سطح دیاکسیدکربن (۳۸۰، ۷۰۰ و ۱۰۵۰ پیپیام) و چهار سطح محلول پاشی اتانول (۰، ۱۰، ۲۰ و ۳۰درصد حجمی) در سه تکرار انجام شد.صفات مورد مطالعه شامل خصوصیات رشدی (ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، طول میانگره، قطر ساقه و وزن تر و خشک اندام هوایی)، رنگیزههای فتوسنتزی (کلروفیل a، کلروفیلb، کارتنوئید و کلروفیل کل)، فعالیت آنتیاکسیدانی، فنل کل و محتوای اسانس بودند. نتایج مقایسه میانگین داده ها نشان داد که با افزایش غلظت اتانول اکثر خصوصیات رشدی گیاه افزایش یافت همچنین کاربرد دیاکسیدکربن در سطح ۷۰۰ پی‎پیام بیشترین تاثیر را در افزایش خصوصیات رشدی برجای گذاشت. کاربرد ۷۰۰ پیپیام دیاکسیدکربن و محلولپاشی ۲۰ درصد حجمی اتانول بهترتیب موجب افزایش ۱۸/۷۲، ۰۱/۷۴ و ۳۳/۷۱ درصدی کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل نسبت به سطح ۳۸۰ پیپیام دیاکسیدکربن و عدم محلولپاشی اتانول شد. همچنین نتایج نشان داد که بیشترین فعالیت آنتیاکسیدانی (۸/۹۳ درصد) و فنل کل (۲۸/۵ میلیگرم در گرم وزن تر برگ) در سطح ۷۰۰ پیپیام دیاکسیدکربن و محلولپاشی ۲۰ درصد اتانول مشاهده شد. بیشترین محتوای اسانس نیز در سطح ۱۰۵۰ پیپیام دیاکسیدکربن و محلول پاشی ۳۰ درصد حجمی اتانول حاصل شد. نتایج این آزمایش نشان داد که کاربرد دیاکسیدکربن و اتانول با تاثیر بر متابولیت گیاهی و بهبود فتوسنتز میتواند بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی گیاه ریحان تاثیرگذار باشد؛ بطوریکه برای رسیدن به بیشترین عملکرد کاربرد سطح ۷۰۰ پیپیام دیاکسید کربن و ۲۰ درصد حجمی اتانول پیشنهاد میشود.

ارتفاع گیاه, فعالیت آنتیاکسیدانی, فنل کل, رنگیزه های فتوسنتزی, محتوای اسانس