وحید بیجنوند - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم محیط زیست، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان
عبدالحسین پری زنگنه - دانشیار گروه علوم محیط زیست،دانشکده علوم دانشگاه زنجان
عباسعلی زمانی - دانشجوی دکتری شیمی تجزیه دانشگاه زنجان
علی حاج ابوالفتح - استادیار گروه زمین شناسی دانشکده علوم دانشگاه زنجان

فعالیتهای انسانی مهمی که منجر به ورود فلزات سنگین به خاک میگردند شامل معدنکاری،صنایع، حمل و نقل جادهای و استفاده از کودها و سموم شیمیایی کشاورزی میباشند. یکی دیگر ازعوامل اصلی تاثیرگذار بر روی آلودگی خاک به صورت طبیعی، سازندهای زمین شناسی، ذخایر و پتانسیلهای معدنی میباشند. زمین شناسی منطقه تعیین کننده اصلی خط مبنای ژئوشیمیایی خاک برای برآورد آلودگی خاک میباشد. اطلاعات موجود در استان زنجان نشان میدهد که قسمت عمدهای از منابع محیطی از جمله آب، خاک، گیاه و هوای منطقه آلوده شده است. از این رو بررسی و تعیین آلودگی خاک در مناطق مختلف این استان از دیدگاه زمین شناسی پزشکی از اهمیت بالایی برخوردار0سانتی متری) به روش شبکهای و در فواصل - میباشد. در مطالعهی حاضر 72 نمونه خاک از عمق ( 30 منظم از رخنمونهای خاکی دهستان بناب واقع در بخش مرکزی شهرستان زنجان برداشت گردیدهاست. سپس مقادیرغلظت کل فلزهای سنگین سرب، روی و کبالت در نمونههای برداشت شده به روش (Aqua regia) و غلظت قابل جذب آنها به روش (Lindsay) اندازه گیری شده. از روشهای مختلف میانیابی از جمله روش کریجینگ در محیط نرم افزار Arc GIS برای رسم نقشه توزیع مکانی غلظت کل فلزات سنگین و همین طور نقشه پراکندگی غلظت قابل جذب این فلزات استفاده شده است. نتایج بدست آمده نشان میدهد که میانگین غلظت فلزات سنگین سرب، روی، مس و آهن درمحدوده مورد مطالعه بیشتر از میانگین استاندارد جهانی آن ها بوده است.

فلزات سنگین، آلودگی خاک، توزیع مکانی، میانیابی کریجینگ، دهستان بناب، استان زنجان