حسن اعظمی خویرد - فردوسی مشهد
مرتضی چراغچی - دانشگاه فردوسی مشهد
هانیه ژرفی - دانشگاه فردوسی مشهد

موضوع پژوهش حاضر، بررسی وجوه بلاغی برخی ادعیه حضرت زکریا و حضرت نوح است که به طور خاص در آغاز یا میانه آن، لفظ "رب" و مشتقات آن به کار رفته است. هدف کلی پژوهش، نشان دادن نقش اسلوب دعا، در شناخت بلاغت قرآن و دامنه تاثیر آن بر مخاطبان و افکندن طرحی نو در تحلیل وجوه بلاغی متون مقدس ادبی طرحی نو است. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی و از مهمترین دستاوردهای آن عبارت است از: الف) ادعیه مشتمل بر لفظ «رب» و مشتقات آن در قرآن، اغلب از نوع طلب و درخواست است. ب) دعای دو پیامبر به طور خاص، به ویژگیهای برجستهای متصف است همچون گزینش دقیق واژگان، تغییر سبک بیانی یا عدول از مالوف که مهمترین مولفه های آن تقدیم و تاخیر، ایجاز حذف، اطناب غیر مخل به معنا، التفات و تصویرپردازی های زیبا است و بیشتر از خلال آرایه های بیانی: استعاره، مجاز و کنایه تجسم یافته است. ج) زبان و لحن سخن نوح به مقتضای شرایط مصمم تر، بی پردهتر و تهدیدآمیز است و کارکردی تنذیری دارد. اما زبان زکریا (ع)، زبان مناجات و لطافت و رحمت است. امید است که این مختصر بتواند برگ سبزی بر شاخسار درخت سایه گستر و پربار پژوهشهای نوین قرآنی قلمداد گردد .

قرآن کریم, بلاغت دعا, حضرت زکریا, حضرت نوح, رب و مشتقات آن