محمد علی خالدیان - گروه زبان و ادب فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان، گرگان، ایران
محمد احمدی لیوانی - گروه زبان و ادب فارسی، دانشگاه ازاد اسلامی واحد گرگان، گرگان، ایران
غلامعلی زارع - دانشگاه علوم پزشکی گلستان، گرگان، ایران
حسنعلی عباس پور اسفدن - گروه زبان و ادب فارسی دانشگاه ازاد اسلامی واحد گرگان، گرگان، ایران

 سنائی (۵۴۵-۴۶۳ه.ق) اولین شاعری است که تصوف و زهد و عرفان را به صورت جدی وارد شعر فارسی کرد و این مسئله نشان می­دهد که مسائل عرفانی در تکوین جهان­بینی وی نقش موثری داشته است. بازتاب جهان­بینی عرفانی سنائی در قالب مباحث توحیدی، ستایش انبیا و اولیاء حق، بیان نکات برجسته زندگی اصحاب و انصار پیامبر(ص) و مشایع بزرگ مبارزه با نفس و مهار نمودن حرص و اعراض از دنیا و ترک خودپرستی، تشویف به سیر و سلوک، تحصیل ایمان، عشق و ... در حدیقه الحقیقه اثر مهم وی نمایان است. پیام و هدف سنائی در این اثر بر محور توحید زهد و عشق استوار است که در پناه شریعت و از طریق درون بینی و ترک ظواهر قابل حصول است. مسئله­ای که اینجا می­توان مطرح کرد موانع معرفتی در حدیقه­الحقیقه سنایی و ماهیت انعکاس آن در هنر وحیانی است. یافته­های پژوهش نشان داد که نوع انسان­شناختی عرفای اسلامی به ویژه سنایی بر چگونگی اندیشه انسان­شناسی او به شدت تاثیرگذار بوده است، بنابراین بررسی مبانی انسان­نگری و انسان­شناسی سنایی کمک شایانی در شناخت انسان آرمانی دارد. انسان آرمانی سنایی که در چارچوب کلام الله و سنت پیامبراعظم معرفی می­گردد، فردی است که حداقل در یکی از زمینه­های عرفانی، دینی و اخلاقی به مرحله رشد و تعالی دست پیدا کند و به ویژگی­ها و مولفه­های اساسی و موثر آن­ها آراسته شود. این مسئله در هنر وحیانی به شکل کاربرد آیات قرآنی منعکس شده است.اهداف پژوهش:۱.واکاوی موانع معرفت و کمال در حدیقه­الحقیقه سنایی.۲. بررسی بازتاب موانع معرفت و کمال در هنر وحیانی.سوالات پژوهش:۱.سنایی در حدیقه الحقیقه خود چه مسائلی را به عنوان موانع معرفت و کمال مطرح کرده است؟۲.موانع معرفت و کمال برای انسان چه بازتابی در هنر وحیانی داشته است؟

کمال, انسان آرمانی, سنایی, حدیقه الحقیقه, هنر وحیانی