شهرسازی ایلخانی؛ "تجلی گاه" اولین فضاهای عمومی بزرگ مقیاس هندسی در شهرهای ایرانی- اسلامی

دوره ایلخانی در شهرسازی ایران-اسلامی را می­توان به عنوان یک دوره گذار از سبک رازی به سبک اصفهانی دانست. اهمیت این دوره در شهرسازی ایران به آن دلیل است که از یک سو به دنبال وضعیت خاص پیش آمده بعد از حمله ویرانگر مغول، سیر تکاملی شهرسازی ایران را حفظ کرده و از سوی دیگر زمینه و بستر لازم برای شکل­گیری سبک اصفهانی در دوره صفویان(۱۱۳۵-۹۰۷ه.ق) را فراهم آورد. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده­های منابع کتابخانه­ای انجام شده است. یافته­های تحقیق نشان می­دهد که شهرسازی و معماری ایلخانی به دنبال ایجاد شکوه هر چه بیشتر است. ایوان­های بلند، ارتفاع بیشتر گنبدها و دهانه­ها، فضاهای بزرگ و طویل، اندازه های دقیق تر و متناسب تر در معماری، در میدان وسیع مجموعه­های شهری، در غالب شکلی کامل، تبلور شهرسازانه می­یابد. در حقیقت، شکل کاملا هندسی فضاهای شهری بزرگ مقیاس در شهرسازی ایلخانی، اختلاف چشمگیری با حیاط مجموعه­های شهری قبل از آن و میدان­های اندام وار درون بافت­های شهری دارد. ویرانی ساختارهای اجتماعی- اقتصادی- کالبدی شهرها توسط مغول در آغاز سده هفتم هجری شمسی، منجر به ابداع مجدد مفهوم میدان در ساختار متعالی­تری در انتهای همین سده گردید. ساختاری هندسی و بزرگ مقیاس که با قدرت در شهرسازی دوره صفوی، جهانی شد.اهداف پژوهش:۱.بازشناسی سبک­های فضاهای عمومی در کرونولوژی سبک­های معماری-شهرسازی در ایران.۲.بررسی ویژگی­های فضاهای عمومی در شهرسازی دوره ایلخانی.سوالات:۱.در معماری و شهرسازی در تاریخ ایران چه سبک­هایی در ایجاد فضاهای عمومی وجود داشته است؟۲.فضاهای عمومی در شهرسازی دوره ایلخانان دارای چه ویژگی­هایی است؟

Keywords:

معماری و شهرسازی , شهرهای ایرانی-اسلامی , فضاهای عمومی هندسی , دوره ایلخانی