لیلا نوعی ایران - دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، گروه روانشناسی تربیتی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
اکبر رضایی - دانشیار، گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
علی نقی اقدسی - استادیار، گروه روانشناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

هدف پژوهش مقایسه اثربخشی درمان فراشناختی و رفتاردرمانی دیالکتیکی بر تعلل‍ورزی تحصیلی و نشانه‍های اضطراب امتحان در دانش‍آموزان مقطع دبیرستان بود. این پژوهش نیمه ­آزمایشی بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش‍آموزان دبیرستانی شهر تبریز در سال تحصیلی ۹۸-۱۳۹۷ بود که تعداد ۴۵ دانش‍آموز که مطابق با نمره برش در پرسشنامه اضطراب امتحان ساراسون، تشخیص اضطراب امتحان را دریافت کرده بودند، با استفاده از روش نمونه‍گیری خوشه‍ای چندمرحله‍ای و هدفمند انتخاب شدند و به صورت تصادفی ساده در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل (۱۵ نفر در هر گروه) جایگزین شدند. هر سه گروه پرسشنامه‍های اضطراب امتحان (Sarason, ۱۹۷۵) و تعلل‍ورزی تحصیلی (Solomon & Rothblum, ۱۹۸۴) را به عنوان پیش‍آزمون و پس‍آزمون تکمیل کردند. گروه آزمایشی اول و دوم به ترتیب ۸ جلسه درمان فراشناختی گروهی و ۸ جلسه رفتاردرمانی دیالکتیکی گروهی دریافت کردند و گروه کنترل مداخله‍ای دریافت نکرد. داده ها با استفاده از تحلیل کواریانس چندمتغیره و تک‍متغیره در نرم افزار SPSS.۱۷ تحلیل شدند. نتایج نشان داد که هر دو درمان فراشناختی و رفتاردرمانی دیالکتیکی بر تعلل‍ورزی تحصیلی و نشانه‍های اضطراب امتحان در دانش‍آموزان دارای اختلال اضطراب امتحان تاثیر معناداری دارند(۰۰۱/۰p<)، در حالی­که درمان فراشناختی نسبت به رفتاردرمانی دیالکتیکی بر بهبود تعلل‍ورزی تحصیلی و نشانه‍های اضطراب امتحان تاثیر بیشتری داشت(۰۰۱/۰p<).

درمان فراشناختی, رفتاردرمانی دیالکتیکی, تعلل ورزی تحصیلی, اضطراب امتحان, دانش آموزان