حسن محسنی - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
حمید منصوری - کارشناس ارشد رسوب شناسی و سنگ شناسی رسوبی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
سعید خدابخش - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
محمود معماریانی - پژوهشکده علوم زمین، پژوهشگاه صنعت نفت، تهران

سازند پابده به سن پالئوسن پسین تا اولیگوسن پیشین در حوضه رسوبی زاگرس نهشته شده است. بخش قابل­توجهی از توالی این سازند در شهرستان گیلان­غرب را رخساره­های ریز دانه شیلی (با رنگ خاکستری تیره و ارغوانی) تشکیل می­دهد. از آنجا که این رخساره­ها در محیط رسوبی حاشیه­های قاره­ای تا ژرف انباشته شده­اند، احتمال وجود مقدار قابل­ملاحظه­ای ماده آلی در آن وجود دارد. به منظور ارزیابی توان هیدروکربور­زایی و ژئوشیمی آلی سازند پابده در منطقه غرب کرمانشاه (شهرستان گیلان­غرب) در یک برش سطحی در پیرامون روستای سرحال شیرزادی مورد بررسی قرار گرفت و از لایه­های شیلی نمونه­برداری انجام شد. تعداد ۱۲ نمونه به وسیله دستگاه پیرولیز راک­ایول ۳ مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به مقدار میانگین کل کربن آلی (۲/۱ %) پتانسیل هیدروکربن­زایی سازند پابده در این منطقه ضعیف می­باشد. داده­ها بیانگر آن است که تلفیقی از کروژن­های نوع I، II و III در این نمونه­ها وجود دارند اما کروژن نوع II فراوانی بیش­تری دارد. به نظر می­رسد علت اصلی فراوانی این نوع کروژن در سازند پابده ناشی از چیرگی رخساره­های دریایی تشکیل­دهنده این سازند می­باشد. بیش­تر نمونه­های سازند پابده از نظر RO در محدوده ۵/۰ تا ۳۵/۱ قرار دارند که بیانگر ورود سازند پابده در این منطقه به پنجره نفتی می­باشد. جایگاه این نمونه ها در نمودار شاخص هیدروژن (HI) به Tmax)) نشان می­دهد که سازند پابده به عنوان سنگ­های منشا احتمالی با رسیدن به مرحله کاتاژنز (Tmax بالاتر از ۴۳۵ درجه سانتی­گراد) توانسته­اند مسیر بلوغ حرارتی را طی نمایند. با توجه به شاخص تولید (PI) نمونه های سازند پابده، Tmax به دست آمده رسیدگی واقعی این سازند را نشان نمی دهد. مقدار Tmax و PI بدست آمده از داده­های راک­ایول نشان­دهنده این است که فقط یکی از نمونه­ها در ابتدای پنجره نفتی می­باشد. رخساره­های آلی این سازند عمدتا نشانگر رسوبات فلات قاره و شیب قاره بوده که احتمالا در حاشیه­های قاره­ای ته­نشین شدند.

راک ایول, کروژن, سازند پابده, پتانسیل هیدروکربن زایی