پراکندگی فلزات سنگین در رسوبات سطحی خروجی تالاب انزلی، شمال ایران

در این مطالعه محتوای فلزات سنگین ناحیه­ی خروجی تالاب انزلی به منظور برآورد درجه و منشا آلودگی، مورد بررسی قرار گرفته است. به همین منظور تعداد ۱۵ نمونه از رسوبات سطحی برداشت گردید و ویژگی­های فیزیکوشیمیایی آن­ها تعیین گردید. دو روش آنالیز به کار گرفته شد؛ تفرق اشعه ایکس (XRD) برای تعیین کانی­شناسی رسی و آنالیز OES-ICP برای تعیین غلظت کل فلزات مورد استفاده قرار گرفت. غلظت هشت عنصر کادمیوم (Cd)، سرب (Pb)، نیکل (Ni)، کروم (Cr)، مس(Cu)، تیتانیوم (Ti)، وانادیوم (V) و روی (Zn) در رسوبات سطحی برآورد گردید. میزان آلودگی منطقه، توسط شاخص­های مختلف آلودگی شامل شاخص زمین انباشت (Igeo)، شاخص غنی­شدگی (EF)، و شاخص بار آلودگی (PLI) محاسبه شدند. نتایج به دست آمده از شاخص زمین­انباشت مبین آن است که شدت آلودگی رسوبات منطقه نسبت به دو فلز کروم و کادمیوم در رده غیر آلوده تا آلودگی متوسط قرار دارند. بر اساس نتایج به دست آمده از شاخص غنی­شدگی، فلزات سرب (ایستگاه­های A۱ و A۱۵)، کروم (ایستگاه A۱۲)، مس ( ایستگاه A۱) و روی (ایستگاه­های A۱ و A۱۵) غنی­شدگی متوسط نشان می­دهند. مقادیر شاخص بار آلودگی در اکثر ایستگاه­های نمونه­برداری بیش­تر از یک است، که نشان دهنده­ی آلودگی این مناطق است، اما قابل توجه­ترین آن­ها مربوط به ایستگاه A۱۲ می­باشد که برابر ۱۲/۳ است. روش­های آماری تحلیل خوشه­ای (Cluster Analysis) و تحلیل مولفه­های اصلی (Principle Component Analysis) نشان می­دهد که آلودگی فلزات کادمیوم، سرب، روی و مس عمدتا دارای منشا انسانی بوده و سایر فلزات از منشا زمین­شناسی می­باشند. منابع اصلی آلودگی انسانی در این منطقه مرتبط با  فعالیت­های صنعتی و کشتیرانی می­باشد.

Keywords:

آلودگی فلزات سنگین , شاخص زمین انباشت , شاخص غنی شدگی , شاخص بار آلودگی , تحلیل آماری , تالاب انزلی