ارزیابی توان اکولوژیکی شهرستان خداآفرین با استفاده از مدل اکولوژیکی دکتر مخدوم و سامانه اطلاعات جغرافیایی

حفاظت و مدیریت هر کاربری در مناطق مختلف باید بر اساس شرایط اکولوژیکی صورت گیرد که تحقق این امر با انجام ارزیابی توان اکولوژیکی در هر منطقه میسر می ­شود. ارزیابی توان اکولوژیکی به معنی بررسی قدرت بالقوه سرزمین و تعیین نوع کاربرد طبیعی آن به ­وسیله انسان است. هدف اصلی از انجام این پژوهش، شناسایی توان اکولوژیکی در شهرستان خداآفرین با مساحت ۱۶۱۶۰۷ هکتار، با بهره گیری از روش ارزیابی چند معیاره (MCE)، مدل رایج آمایش سرزمین دکتر مخدوم و با به کارگیری سامانه اطلاعات جغرافیایی می­ باشد. در این بررسی، پس از شناسایی منابع اکولوژیکی (پایدار و ناپایدار)، تجریه و تحلیل و جمع بندی منابع صورت گرفت. سپس، در محیط نرم افزار ArcGIS ۱۰.۶ لایه های اطلاعاتی با هم تلفیق و پس از آن ارزش گذاری نقشه ها انجام شد. در نهایت، با توجه به ارزش های موجود، توان و تنگناهای بالقوه منطقه برآورد و نسبت به اولویت بندی کاربری های مجاز در سطح منطقه اقدام شد. در نتیجه، پس از تلفیق نقشه های لازم و تصحیح آن ها ظرفیت های محیطی و توان اکولوژیکی منطقه به صورت مساحت (درصد) در سطح شهرستان خداآفرین برآورد شد. با توجه به اهداف پژوهش، مناطق مستعد به تفکیک کاربری های آبزی پروری-کشاورزی (۲.۶۵)، آبزی پروری-مرتع داری (۰.۱۴)، آبزی پروری-توسعه شهری و روستایی (۰.۲)، آبزی پروری-توریسم گسترده (۰.۰۴۹)، حفاظتی-توریسم گسترده (۰.۴۵)، حفاظتی-جنگل داری (۰.۱۲)، توریسم متمرکز-جنگل داری (۰.۰۲۱)، آبزی پروری (۶.۳۴)، توریسم گسترده (۱۲.۶۱)، توریسم متمرکز (۲.۶۴)، مرتع داری (۳۳.۱)، کشاورزی (۷.۵۱)، حفاظتی (۱۳.۵۷)، توسعه شهری، روستایی و صنعتی (۱.۸)، جنگل داری (۱۸.۸) پهنه بندی و شناسایی شدند. همچنین، نتایج نشان می دهد که بیشترین پتانسیل مربوط به مرتع داری با مساحت ۶۱۵۶۷.۵۵ هکتار است که کمتر از ۵۰ درصد آن (۳۰۴۵۷ هکتار) با شرایط حاضر منطبق می ­باشد.

Keywords:

ارزیابی چند معیاره (MCE) , توریسم , حفاظت , ظرفیت محیطی , مدیریت