باقر قرمز چشمه - استادیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
رحیم کاظمی - استادیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران،
مجتبی نساجی زواره - استادیار موسسه آموزش و ترویج کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

شناخت و تحلیل رفتار شاخص ­های کم، پیش­ نیاز برنامه ­ریزی مدیریت منابع آب و مدیریت کشت در مناطق خشک و نیمه خشک است. هدف از این پژوهش، تحلیل جریان کم و ارائه روابط منطقه ای با هدف شناسایی مناطق آسیب پذیر می­ باشد. به­ طور کلی در بالادست، جریان متاثر از بارش بوده، به سمت پایاب و پایین دست، جریان رودخانه پایدارتر می شود. در این تحقیق، ابتدا، با بررسی داده ­های دبی روزانه ایستگاه­ های آب ­سنجی موجود در آبخیز کرخه، تعداد ۲۶ ایستگاه با دوره مشترک آماری انتخاب شد. سری زمانی روزانه دبی جریان، برای هر سال ایجاد شد. سپس، دبی های کمینه با پایه زمانی سه، پنج، هفت، ۱۰، ۱۵، ۳۰ و ۶۰ روزه و دبی متوسط سالانه برای هر سال و هر ایستگاه استخراج شد. یک شاخص جدید، با عنوان "شاخص کاهش" تعریف شد. سپس، روند شاخص جریان کم و تحلیل منطقه ای آن انجام و روابط رگرسیون تک متغیره و چند متغیره بین پارامترهای مستقل ارتفاع، مساحت، شیب و فاصله تا خروجی زیرحوزه آبخیز منتهی به هر ایستگاه و شاخص­ های وابسته جریان کم مربوط به آن ایستگاه استخراج و نتایج تحلیل شد. همچنین، میزان دقت شبیه ­سازی از طریق ضریب تعیین R۲ برآورد شد.  نتایج نشان داد، با افزایش فاصله از خروجی آبخیز کرخه به سمت بالادست، روند شاخص بیشتر و همچنین، در سرشاخه ها، شاخص به دست آمده، کمتر از پائین دست می باشد. این موضوع بیانگر آن است که سرشاخه ها آسیب ­پذیرتر بوده، باید برای مدیریت بهتر منابع آب در سرشاخه ها متمرکز شد.

دبی کم, روند, شاخص کاهش, عوامل مورفومتریک, فاصله تا خروجی