انوشیروان لطفعلی کنی - دکتری چینه شناسی و فسیل شناسی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی تهران
نسیم حاجی محمدی شیره جینی - کارشناسی ارشد چینه شناسی و فسیل شناسی از دانشگاه شهید بهشتی تهران،
بهرام نجفیان - دکتری چینه شناسی و فسیل شناسی از دانشگاه شهید بهشتی تهران، عضو هیئت عل

سازند قم بهدلیل اهمیت اقتصادی از دیرباز مورد توجه زمینشناسان بوده، مطالعه وضعیت جغرافیایی پراکندگی رخنمونهای سازند قم نشاندهندهی بیرونزدگیهای نسبتا طولانی آن در منطقه جنوب آبسرد می-باشد که به عنوان اثبات کننده گسترش حوضه رسوبی الیگوسن – میوسن در جنوب شرق تهران است. به منظوربررسی های چینه شناسی دریای الیگوسن – میوسن در ناحیهی جنوب آبسرد، برش چینه شناسی انتخاب گردیدبرش در جنوب جلگه علیا ارض( ساران) قرار دارد.در طی عملیات صحرایی و مراحل برداشت نمونه، تعداد 100 مقطع نازک میکروسکوپی از سنگهای سخت و نرم تهیه گردید.سازند قم در برش ساران220 متر با لیتولوژی سنگآهک ماسهای، آهک، شیل، شیل ماسهای، مارن و میان لایههای ماسهسنگی واز سازند قم میباشد.مرز پایینی سازند قم با سازند قرمز زیرین با لیتولوژی f وe کنگلومرایی و شامل عضوهای ماسه سنگ قرمز تیره به صورت همشیب و تدریجی است. مرزبالایی سازند قم با سازند قرمز بالایی با لیتولوژی مارنهای قرمز در قاعده به صورت همشیب میباشد.در این مطالعات تعداد 100 عدد مقطع نازک میکروسکوپی از سازند قم از برش تهیه و مورد مطالعه قرار گرفته است. توالیهای سازند قم در دو برش مورد مطالعه شاملf وe بوده و سن این توالیها به واسطه ظهور فسیلهای شاخصی چونBorelis melo curdica, Dendritina rangi, Meandropsina iranica, Peneroplis evolotusبوردیگالین در نظر گرفته شده است ، درساران در زیر محدوده گسترش فسیل مذکور، ماسه سنگهای مرز را داریم که فاقد فسیل می باشند.به نظرمیرسد حوضه حالت بسته نداشته و بنابراین نمی توان در آن رسوبات تبخیری نظیر ژیپس را مشاهده کرد.لایه های قابل توجهی ازآهکهای دریایی در ستون لیتولوژی این سازند موید این مساله است که محیط رسوبی سازند قم در این ناحیه با دریای مجاور ارتباط داشته و شرایط محیط رسوبگذاری آن دریای کم عمق و نزدیک به ساحل میباشد و حضور گونههای بنتیک درآن نشانگر محیط نیمه عمیق نیمه بسته از نوع لاگون ومحدودشده است.در ناحیه مورد مطالعه پیشروی دریا در زمان آکیتانین برروی یک کنگلومرای پلیژنتیک شروع میشود و در بوردیگالین به حداکثر توسعه خود میرسد و در آخر بوردیگالین براثر یک پسروی عمومی این دریا حوضه مرکزی ایران را برای همیشه رها نموده و رسوبات تشکیلات قرمز فوقانی با رخساره خشکی وتبخیری ته نشین گردیده است که منطقه ساران بطور همشیب برروی تشکیلات دریایی قم قرار گرفته اند.

چینه شناسی، سازند قم، بخشهای f و e لیتواستراتیگرافی، آبسرد