روح الله شهابی - پژوهشگاه علوم انسانی

در سنت­های پژوهشی، تفاوت­های جنسیتی در شناخت، در فاصله بین عوامل زیستی و فرهنگی اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. نظر به تغییرات اجتماعی گسترده­ای که در دهه­­های اخیر در کشور ما اتفاق افتاده است هدف از پژوهش حاضر شناسایی تفاوت­های جنسیتی در توانایی­های شناختی بوده است. به این منظور نمونه­ای به حجم ۶۶۱ (۳۵۳ پسر و ۳۰۸ دختر)  کودک دبستانی به روش تصادفی انتخاب و در توانایی­های شناختی گسترده­ای سنجش شدند. نتایج نشان داد دختران گروه نمونه در متغیرهای استدلال سیال، پردازش دیداری، حافظه کوتاه مدت و فعال، درک خواندن، سرعت پردازش، توانایی لامسه­ای، دانش و پیشرفت ریاضی، حافظه با تاخیر، تمایز شنیداری و دانش جامع، عملکرد بهتری از پسران دارند. بر این اساس پژوهش حاضر نتیجه­گیری می­کند که الگوی تفاوت­های جنسیتی در شناخت، در جامعه ما به نفع دختران تغییر کرده است. این تغییر الگو در نتیجه پاسخدهی متفاوت دختران و پسران به تغییرات اجتماعی مانند تغییر در نقش­های کلیشه­های جنسیتی و یا تغییر در فرایندهای جامعه­پذیری تبیین شده است. دختران به واسطه آنکه از یک سطح محروم­تری شروع کرده­اند به طور بی­محاباتری به تغییرات اجتماعی واکنش نشان داده و از آن بهره می­برند و همین امر نیز موجب برتری عملکرد شناختی آنها شده است.

تفاوت جنسیتی, شناخت, توانایی های شناختی, هوش, نظریه کتل-هورن-کارول