رضا ابوالقاسمی نجف آبادی - دانشگاه فردوسی مشهد
باقر عمادی - دانشگاه فردوسی مشهد
محمدحسین آق خانی - دانشگاه فردوسی مشهد
شهرام بیرقی طوسی - پژوهشکده علوم و فناوری مواد غذایی جهاددانشگاهی

بافت میوه در مراحل مختلف رشد و انبارداری تغییر کرده و می توان با بررسی خصوصیات آن، به مرحله رسیدگی میوه دست پیداکرد. امواج فراصوت ضمن عبور از داخل بافت میوه، بسته به نوع بافت و تراکم آن، تضعیف گردیده و سرعت آن نیز تغییر می یابد؛ لذا ممکن است بتوان با محاسبه مقدار ضریب تضعیف و سرعت آن، به صورت غیرمخرب، خصوصیات بافت میوه و در نتیجه میزان رسیدگی آن را تعیین نمود. در این تحقیق، میوه های هلو رقم هسته جدای تبریزی به گروه های رسیده، نیمه رس، بزرگ و کوچک تقسیم بندی شد و به وسیله انجام آزمون حسی میوه ها، صحت گروه های رسیده و نیمه رس تایید گردید. سپس علاوه بر اندازه گیری دو پارامتر ضریب تضعیف و سرعت موج فراصوت، پارامترهای کیفی و کمی میوه شامل ابعاد، جرم، چگالی، سفتی (بدون پوست و با پوست)، قندکاهنده، اسیدیته، pH، درصد ماده خشک و میزان مواد جامد محلول که از جمله شاخص های رسیدگی هلو می باشند، اندازه گیری شد و با پارامترهای فراصوت مقایسه گردید. نتایج نشان داد که اندازه میوه بر ضریب تضعیف موج و درجه رسیدگی آن بر سرعت موج فراصوت تاثیر معنی داری می گذارد. رابطه ضریب تضعیف با سفتی بدون پوست در گروه های نیمه رس و رسیده با ضرایب همبستگی بالای ۸۰/۰ و به طور مشابه رابطه ضریب تضعیف با سفتی با پوست در هریک از گروه های فوق با ضرایب همبستگی بالاتر از ۷۰/۰ و در هر دو حالت با معادلات درجه ۲ به دست آمد. همچنین همبستگی ضریب تضعیف و سرعت موج با pH و رابطه سرعت موج فراصوت با اسیدیته میوه نیز بالاتر از ۸۰/۰ گزارش شد. واژه های کلیدی: خواص فیزیکوشیمیایی، خواص مکانیکی، رسیدگی، فراصوت، هلو