مریم فتاحی - Critical Care Nursing, Shahed University, Tehran, Iran
ناهید رژه - Elderly Care Research Center, Shahed University, Tehran, Iran.
مجیده هروی کریموی - Critical Care Nursing, Shahed University, Tehran, Iran
سید داوود تدریسی - of Nursing, Baqiyatallah University of Medical sciences, Tehran, Iran
شهروز یزدانی - Alborz University of Medical Sciences, Karaj, Iran
کیارش ساعتچی - Iranian Scientific Acupuncture Association, Tehran, Iran

مقدمه: انفوزیون نیتروگلیسیرین، اغلب سبب ایجاد عارضه جانبی سردرد بیماران می شود. لذا از روشهای مختلفی جهت تسکین آن استفاده می گردد. رفلکسولوژی پا سبب کاهش درد می شود. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر رفلکسولوژی پا بر شدت سردرد ناشی از انفوزیون نیتروگلیسیرین انجام شد. روش کار: در این کارآزمایی بالینی تصادفی ۶۰ بیمار زن مبتلا به بیماری قلبی که تحت انفوزیون نیتروگلیسیرین بودند؛ پس از نمونه گیری به روش در دسترس، به صورت تخصیص تصادفی به دو گروه ۳۰ نفری آزمون و کنترل تقسیم شدند. در گروه آزمون، رفلکسولوژی پا طبق روش اینگهام در هردو پا به مدت ۱۰ دقیقه (۵ دقیقه برای هر پا) انجام شد. در گروه پلاسبو فقط لمس سطحی داده شد. با فاصله ۱۵ دقیقه بعد از اولین مداخله، مجددا مداخله دوم به مدت ۱۰ دقیقه (۵ دقیقه برای هر پا به صورت جداگانه) انجام شد. درد ۳ بار (قبل از مداخله و پس از هر بار مداخله) توسط پرستاری که از تخصیص نمونه ها در گروه ها اطلاعی نداشت ثبت شد. جهت جمع آوری داده ها از اطلاعات جمعیت شناختی و مقیاس سنجش درد استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آماره تی مستقل، کای اسکوئر و آزمون آنالیز واریانس یکطرفه داده ها با استفاده از ۲۱ SPSS- انجام گردید. یافته ها: شدت درد قبل از مداخله بین گروهها تفاوت معناداری وجود نداشت (۸۸/۰>P)، اما بعد از مداخله بین دو گروه گروه آزمون و کنترل تفاوت معناداری داشت (۰۰۱/۰>P). رفلکسولوژی پا بر کاهش سردرد تاثیر متوسط داشت. نتیجه گیری: اجرای رفلکسولوژی پا در کاهش سردرد بیماران دریافت کننده انفوزیون نیتروگلیسیرین از نظر عملی امکانپذیر و با بهبود آن همراه است.

Foot Reflexology, Headache, Nitroglycerin, Clinical Trial, سردرد, رفلکسولوژی پا, نیتروگلیسیرین, کارآزمایی بالینی